Ομορφη παραθεση...Added (17-ΑΥΓ-2013, 2:46 PM)
---------------------------------------------
Γιὰ τὴν φιλία
Το θέμα της φιλίας συμπεριλαμβάνει διαφορετικές διαστάσεις και παρουσιάζει ένα σύνολο ζητημάτων, που είναι αρκετά
δύσκολο να λάβουν συγκεκριμένες επιστημονικές απαντήσεις και λύσεις.Υπάρχει ένας πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη με τον τίτλο «Ο Ορέστης και ο Πυλάδης». Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν κατόρθωσα να βρω στον πίνακα ποιος
ήταν ο Ορέστης και ποιος ήταν ο Πυλάδης. Ο πίνακας έχει δυο πρόσωπα αλλά
δεν δίνει απάντηση who is who? Ίσως ο Γιάννης Τσαρούχης ήθελε να μας
πει ότι στα δύο σώματα υπάρχει μόνο μια ψυχή; Και ίσως ήθελε να μας το
πει αυτό σε σχέση με τη φιλία; Αλλά ο Γιάννης Τσαρούχης μάς απαντάει:
«Φιλία είναι η συμφωνία δύο ανθρώπων να μην προχωρήσουν η σχέση τους σε
βάθος, αλλά να μείνουν στην επιφάνεια.» (Γιάννης Τσαρούχης,1910-1989,
Ζωγράφος). Η αντίληψη της φιλίας μπορεί να είναι διαφορετική και μπορεί
να έχει γενικό χαρακτήρα. , π.χ.:Κρίνει φίλους ο καιρός, ως χρυσόν το πυρ.Μένανδρος,4ος αιων π.Χ., Αρχαίος Έλληνας ποιητήςEάν δ’ έχωμεν χρήμαθ’, έξομεν φίλουςΜένανδρος, 4ος αιων π.Χ., Αρχαίος Έλληνας ποιητήςΖην ουκ άξιος, ότω μηδείς εστι χρηστός φίλος.Δημόκριτος,470-370 π.Χ.,Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος
Ζει χύτρα, ζη φιλία.Φιλίας μεν αρχή έπαινος, έχθρας δε ψόγος.Ο φίλος τον φίλον εν κινδύνοις γιγνώσκει.Η φιλία χτίζεται γρήγορα όταν υπάρχουν διαπλεκόμενα οφέλη.Philip Sidney,1554-1586, Άγγλος Ποιητής και ΑυλικόςΑληθινός φίλος είναι αυτός που παραβλέπει τις αποτυχίες σου και αντέχει τις επιτυχίες σου.Doug Larson,Αγνώστων λοιπών στοιχείωνΤο να περπατάς με ένα φίλο στο σκοτάδι είναι καλύτερο από το να περπατάς μόνος στο φως.Hellen Keller,1880-1968,Αμερικανίδα συγγραφέαςΔεν κάνουμε πια φίλους στα γεράματα. Έτσι κάθε απώλεια είναι ανεπανόρθωτη.Marquis de Vauvenargues,1715-1747, Γάλλος γνωμικογράφοςΠραγματικός φίλος είναι αυτός που έρχεται κοντά όταν όλος ο υπόλοιπος κόσμος απομακρύνεται.Walter Winchell,1897-1972,Αμερικανός δημοσιογράφοςΓια να έχεις φίλους, πρέπει πάντα να δείχνεις έκπληκτος όταν σου λένε κάτι που ήδη ξέρεις.ΑνώνυμοςΟ καλός φίλος και η σκιά εμφανίζονται μόνον όταν ο ήλιος λάμπει.Βενιαμίν Φραγκλίνος,1706-1790,Αμερικανός Πολιτικός και ΣυγγραφέαςΕίναι σημαντικό για τους φίλους μας να πιστεύουν ότι είμαστε ανεπιφύλακτα ειλικρινείς μαζί τους και είναι σημαντικό για τη φιλία μας
να μην είμαστε.Mignon McLaughlin,1913-1983, Αμερικανίδα αρθρογράφοςΛίγοι άνθρωποι το έχουν στη φύση τους αυτό: να τιμούν χωρίς φθόνο τον ευτυχισμένο φίλο τους.Αισχύλος, 525-456 π.Χ., Αρχαίος τραγικός ποιητήςΜην αποφεύγεις ούτε τους φίλους να κατακρίνεις ούτε τους εχθρούς να επαινείς.Αναξαγόρας, π.500-427 π.Χ., Προσωκρατικός φιλόσοφοςΕίμαστε όλοι φίλοι των ευτυχούντων, ενώ των δυστυχούντων δεν είναι φίλος ούτε ο πατέρας.AριστοτέληςΟ φίλος που κρύβει τα ελαττώματα μας είναι λιγότερο χρήσιμος από τον εχθρό που μας κατηγορεί.Φραγκίσκος ΒάκωνΠοτέ μη γίνεσαι φίλος με τον καταπιεσμένο, αν δεν είσαι έτοιμος να αναμετρηθείς με τον καταπιεστή.Ogden Nash,1902-1971,Αμερικανός ποιητήςΓνωριμία: ένας βαθμός φιλίας που χαρακτηρίζεται “ απλή” όταν ο άλλος είναι φτωχός ή άσημος και “ πολύ καλή” όταν είναι πλούσιος ή διάσημος.ΑνώνυμοςΔεν νομίζω ότι κάνεις φίλους αυτούς που είναι οι καλύτεροι, αλλά αυτούς που εμφανίστηκαν πρώτοι.Peter Ustinov,1921-2004,Βρετανός ηθοποιόςΚανένας άνθρωπος δεν είναι αποτυχημένος όταν έχει φίλους.George Clarence,1449-1478,Άγγλος πρίγκηπαςΜε τους φίλους μου έχω καθιερώσει ένα πόιντ σύστεμ. Μετά από ένα άθροισμα αρνητικών πόντων, τους κόβω.Νίκος Ξανθούλης, Έλληνας ΣυγγραφέαςΥπάρχει πολύ περισσότερο έρωτας στη φιλία παρά φιλία στον έρωτα.Paul Lefevre Geraldy,1885-1983, Γάλλος δραματουργόςΈνας φίλος σ’ ολόκληρη τη ζωή είναι αρκετός. Δύο είναι πολλοί. Τρεις είναι σχεδόν αδύνατον.Henry Adams,1838-1918,Αμερικανός ιστορικόςΝέοι φίλοι είναι σαν ασήμι, μα χρυσάφι είναι οι παλιοί.ΑνώνυμοςΤο πουλί φωλιά, η αράχνη ιστό, ο άνθρωπος φιλία.ΑνώνυμοςΜπορείς να κάνεις περισσότερους φίλους σε δυο μήνες αρχίζοντας να ενδιαφέρεσαι για άλλους ανθρώπους, απ’ όσους μπορείς να κάνεις σε δυο
χρόνια προσπαθώντας να κάνεις τους άλλους να ενδιαφερθούν για σένα.Dale Carnegie,1888-1955,Αμερικανός συγγραφέας αυτοβοήθειαςΚαλός φίλος είναι αυτός που λέει καλά λόγια για σένα πίσω από την πλάτη σου.ΑνώνυμοςΑν ψάχνεις για ένα φίλο, θα ανακαλύψεις ότι είναι δυσεύρετοι. Αν είσαι διατεθειμένος να είσαι φίλος, θα τους βρεις παντού.Zig Ziglar, γ. 1926, Αμερικανός συγγραφέαςΌτι η φιλία και το φιλί είναι της αυτής ρίζης, το λέγει το λεξικόν, αλλά το υποστηρίζει και η ιστορία με το φίλημα του Ιούδα.Δημήτριος Καμπούρογλου, 1852-1942, Έλληνας γνωμικογράφοςΗ φιλία είναι πλήρης απασχόληση, αν πραγματικά είσαι φίλος με κάποιον. Δεν μπορείς να έχεις πολλούς φίλους, επειδή τότε, απλά, δεν
είναι πραγματικοί φίλοι.Truman Capote, 1924-1984, Αμερικανός συγγραφέαςΑφεντικό σε συμπαθώ πάρα πολύ. Έχεις τα πάντα εκτός από λίγη τρέλα και όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται λίγη τρέλα… Αλλιώς δεν μπορεί να σπάσει
το σκοινί και να ελευθερωθεί.Νίκος Καζαντζάκης, 1883-1957, Έλληνας συγγραφέαςΗ φιλοφροσύνη κάνει φίλους, η ειλικρίνεια γεννάει το μίσος.Τερέντιος, περ185-159 π.Χ., Ρωμαίος κωμωδιογράφοςΕίναι πιο εύκολο να συγχωρέσεις έναν εχθρό από το να συγχωρέσεις ένα φίλο.John Dryden, 1631-1700, Άγγλος ΠοιητήςΚανένας δεν είναι άχρηστος όσο έχει ένα φίλο, και όσο μας αγαπάνε, είμαστε αναντικατάστατοι.Robert Louis Stevenson, 1850-1894, Σκωτσέζος συγγραφέαςΗ φιλία είναι μια ρύθμιση με την οποία αναλαμβάνουμε να ανταλλάσσουμε μικρές χάρες με μεγάλες.Montesquieu, 1689-1755, Γάλλος στοχαστήςΟι σιωπές κάνουν τις πραγματικές συζητήσεις μεταξύ φίλων. Αυτό που μετράει δεν είναι να μιλάς, αλλά να μη χρειάζεται να μιλήσεις .Margaret Lee Runbeck Είναι φίλος μου όποιος μιλάει καλά για μένα πίσω από την πλάτη μου.Thomas Fuller, 1608-1661, Άγγλος στοχαστήςΘέλεις ένα φίλο στην Ουάσινγκτον; Πάρε ένα σκύλο.Χάρυ Τρούμαν, 1884-1972, Αμερικανός Πρόεδρο [1945-1953]Διάλεξε τους εχθρούς σου. Αλλά άφησε τους φίλους να σε διαλέξουν.André Gide,1869-1951,Γάλλος Συγγραφέας, Νόμπελ 1947Με τους φίλους μου κάνω ό,τι και με τα βιβλία μου. Τους έχω κάπου που μπορώ να τους βρω, αλλά σπάνια τους μεταχειρίζομαι.Ralph Waldo Emerson,1803-1884,Αμερικανός φιλόσοφοςΘεέ μου προφύλαξέ με από τους φίλους μου, τους εχθρούς μου τους αναλαμβάνω εγώ.Αντίγονος ΙΙ,-226 π.Χ.,Μακεδόνας βασιλιάςΟ φίλος σου είναι ο άνθρωπος που ξέρει τα πάντα για σένα και, παρόλα αυτά, ακόμα του αρέσεις.Elbert Hubbard,1856-1915,Αμερικανός συγγραφέαςΑν δεν μπορείς να έχεις έναν πιστό φίλο, να είσαι ο ίδιος φίλος του εαυτού σου.Πυθαγόρας,580-490 π.Χ.,Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφοςΜην κάνεις φίλους αυτούς που σε κάνουν να αισθάνεσαι άνετα, αλλά αυτούς που θα σε αναγκάσουν να ανεβάσεις το επίπεδό σου.Thomas Watson,1874-1956,Αμερικανός, Ιδρυτής της ΙΒΜΔεν υπάρχει καλύτερη επένδυση από τη φιλία.ΑνώνυμοςΦιλία σημαίνει να μοιράζεσαι ιδέες, σκέψεις, ανάγκες, αισθήματα, όνειρα, αξίες, χρόνο, αντικείμενα.ΑνώνυμοςΚύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.Αν δε ταιριάζαμε, δεν θα συμπεθεριάζαμε.Αν έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς.Ο καλός φίλος στην ανάγκη φαίνεται.Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει.Αγάπα το φίλο σου με τα ελαττώματά του.Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.Φάγαμε ψωμί κι αλάτι μαζί.Όποιος ψάχνει για φίλους χωρίς κανένα ελάττωμα, μένει χωρίς φίλους. Τούρκικη παροιμίαΑν δεις ένα φίλο χωρίς χαμόγελο, δώσ’ του ένα από τα δικά σου. Διεθνής Παροιμία[1]Κατ’ αρχάς η ιδέα της φιλίας εμφανίζεται στην Αρχαία Ελλάδα σε σχέση με την συγγένεια. Μετά η έννοια της φιλίας ξεχωρίζεται σε αυτόνομο
κοινωνικό θεσμό. Ύστερα η φιλία γίνεται προσωρινή ένωση, που βασίζεται
στην κοινότητα των ενδιαφερόντων. Στο επόμενο βήμα, η έννοια της φιλίας
συμπεριλαμβάνει τη σημασία της φιλίας-αγάπης. Και επιτέλους εμφανίζεται
μια ηθική θεωρία της φιλίας, όπου οι σχέσεις μεταξύ των φίλων
εξετάζονται στη βάση γενικών/καθολικών κριτήριων.Ένα ειδικό χαρακτηριστικό του αρχαίου κανόνα της φιλίας ήταν η σχέση της με την έννοια της ανδρικής ομόφυλης αγάπης. Η έννοια της φιλίας και η
έννοια της ομόφυλης αγάπης στην ελληνική κουλτούρα συχνά
χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα.Οι ελληνικές λέξεις «φιλία» και «έρως» από την αρχή είχαν αντίθετη σημασία. Η φιλία ήταν η στενή σχέση και η ενότητα των ομοιοτήτων. Αλλά
«ο έρως» ήταν ο αγώνας και η ενότητα των αντιθέσεων. Η φιλία και ο
έρωτας δεν είναι μόνο διαφορετικά αισθήματα, αλλά και διαφορετικές
απόψεις. Η φιλία είναι κάτι πνευματικό. Ο έρωτας είναι κάτι αισθησιακό.Ο αρχαίος ελληνικός κανόνας της φιλίας σχετίζεται αποκλειστικά με τον ανδρικό θεσμό. Η γυναίκα δεν ήταν μέρος αυτής της φιλίας και δεν είχε
σχέση με την έννοια της φιλίας. Κάπου ο Πλάτωνας είχε πει ότι η ισότητα
δημιουργεί την φιλία.Ο Γάλλος συγγραφέας Λα Ροσφουκώ, (1613-1680) είπε ότι η αξία των ανθρώπων έχει την εποχή της, ακριβώς όπως και τα φρούτα. Πιστεύω ότι
υπάρχουν κάποιες αξίες που μένουν για πάντα σταθερές (π.χ. η φιλία
θεωρείται μια αξία στην ζωή του ανθρώπου, επίσης το ίδιο ισχύει και για
την έννοια της αγάπης). Μήπως η πρόσληψη ή η αντίληψή μας, ή ιδέα μας
σε σχέση με τις αξίες αυτές αλλάζουν; Μήπως οι αξίες αλλάζουν γιατί ο
ίδιος άνθρωπος αλλάζει (ή ίσως γιατι αλλάζει και ο τρόπος της σκέψης
του;);Αρχαία vs. σύγχρονη φιλίαΠαρόλο το φαινομενικό συνεχές μεταξύ κλασικής και σύγχρονης αντίληψης της φιλίας ως αμοιβαιότητα, εθελοντισμός, αγάπη και μη
εγωιστική σχέση, υπάρχουν βαθύτερες διαφορές μεταξύ τους που αντανακλούν
διαφορετικές αξίες και ψυχολογικές τάσεις. Μια καθολική και σύγχρονη
θεώρηση της φιλίας τονίζει την ανάγκη για την ανακάλυψη του εαυτου μας, η
οποία βασίζεται στις στενές σχέσεις και στην σχέση επιστοσύνης μεταξύ
φίλων.Στην αρχαιότητα, η ειλικρίνεια μεταξύ φίλων είναι μια αξία, παρόλο που γίνεται κυρίαρχο θέμα σε συζητήσεις περί φιλίας μόνο κατά την
Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο. Η ειλικρίνεια τιμάται γιατι διακρίνει
τον αληθινό φίλο από την σύγχρονη έννοια του. Είναι γνωστό ότι άνθρωποι
χρειάζονται την κριτική, που παρέχεται και είναι εποικοδομητική, με
σκοπό να αναγνωρίζουν τα λάθη τους. Ελληνιστικές φιλοσοφικές σχολές
έδιναν ιδιαίτερη προσοχή σε ειλικρινείς λόγους σε συμφραζόμενα σχετικά
με την διδασκαλία της φιλίας.Σε έντονες πολιτικές περιόδους, η αμεσότητα κατανοήτο ως πιθανή μόνο μεταξύ φίλων. Στις σύγχρονες συζητήσεις συχνά υποτίθεται ότι η βάση για
την έλξη μεταξύ φίλων βρίσκεται στις προσωπικές και ατομικές τους
ποιότητες. Σε μια έρευνα για τις σύγχρονες θεωρίες περί φιλίας
περιγράφονται χαρακτηριστικά, τα οποία πληρώνουν την ακέραιη μορφή των
φίλων, οι αποκρινόμενοι συχνά υπονοούν την μοναδικότητα των συνδυασμών
τους.Στους αρχαίους συγγραφείς, αντίθετα, δίνεται έμφαση στα χαρακτηριστικά που είναι καλά (σε μια ορισμένη έννοια του «καλού») παρά
ατομικά, ενώ η υπεροχή μπορεί να είναι σπάνια. Η μοναδικότητα και ο
αυτοπροσδιορισμός σχετίζονται: το ένα φανερώνει τι είναι ιδιαίτερο στον
άλλον. Επειδή κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός, κάθε ιδιαίτερο
χαρακτηριστικό του συνάπτεται με την πιθανότητα για επικοινωνιακή πράξη.
Το άτομο ως μονάδα ψάχνει για επικοινωνία με φίλους ως
αντίδοτο στην μοναξιά, η οποία μοναξιά είναι η συνθήκη της έλληψης
ειδικών χαρακτηριστικών του απομονωμένου ατόμου. Οι Έλληνες και οι
Ρωμαίοι ήταν κοινωνικοί άνθρωποι, και το να τους αφαιρεθεί η ανθρώπινη
συντροφιά το θεωρούσαν ακραίο δείγμα αποξένωσης, τουλάχιστον μέχρι το
μοναχικό ιδεώδες κατά την χριστιανική περίοδο. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι
δεν έβλεπαν τους φίλους ως θεραπεία της μοναξιάς. Τα θέματα της
ατομικότητας, του χωρισμού, της εξομολόγησης και της κοινωνίας είναι
διαστάσεις της αίσθησης του «εαυτού» μας, το οποίο είναι χαρακτηριστικό
μιας προσωρινής ευαισθησίας. Σε ένα κόσμο όπου του υποκείμενο
συλλαμβάνει τον εαυτό του ως διαφορετικό σε σχέση με τους άλλους
ανθρώπους, η μονάδα αποτελείται από μοναδικές διαθέσεις, η εγκαρδιότητα
έχει ξεχωριστή σημασία. Μόνο με την βοήθεια μιας μυστηριώδους επαφής
διαμέσου των ορίων ένος ατόμου, μπορεί κάποιος να ξεφύγει από την
υπαρξιακή μοναξιά, να τον κατανοήσουν, να ακουστεί για κάτι σημαντικό. Η
επικοινωνία με τα όντα θεωρείται δύσκολη υπόθεση. Απο δω και στο εξής
υπάρχει και η ανάγκη για σχέση – ένας όρος που εμφανίζεται συχνά στη
θέση της φιλίας στην σύγχρονη θεώρηση. Οι αρχαίοι στοχαστές δεν
υποστηρίζουν το άτομο ως φορέα της μοναδικής προσωπικής ταυτότητας.
Πολλοί συγγραφείς δέχονται την έκπτωση της ποιότητας της φιλίας στην
σύγχρονη κοινωνία ως αποτέλεσμα της αποξένωσης και της
εμπορευματοποίησης των ανθρώπινων σχέσεων. [2]Ι.Π.Φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών[1] http://sites.google.com/site/greekquotations/%CF%83%CE%B5%CE%BE5[2] KONSTAN, David Friendship in the classical world. New York: Cambridge University Press 1997, σσ. 14-17. Μτφρ. της Ι.Π. και της Jane
Haimeli.
τῆς Ἰ.Π.
http://foit.antifono.gr/?p=539
Added (17-ΑΥΓ-2013, 2:49 PM)
---------------------------------------------
Δάμων και Φιντίας- Φιλία .
Κάθε φορά που θέλουμε να μιλήσουμε για μία μεγάλη φιλία μεταξύ δύο μεγάλων ανδρών, λέμε "Δάμων και Φιντίας". Η φιλία τους έμεινε αιώνιο
παράδειγμα και μέτρο συγκρίσεως των πραγματικών συναισθημάτων απέναντί
μας. Της Φιλολόγου Ελένη Ζήτη, Δημοσιογραφική επιμέλεια: N. Μπίσκα Ποιοι όμως υπήρξαν οι Δάμων και Φιντίας; Ο Δάμων ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος ο
οποίος έζησε και έδρασε στις Συρακούσες της Σικελίας. Εζησε κατά τα
μέσα του 4ου αιώνα π.Χ., όταν τύραννος των Συρακουσών υπήρξε ο Διονύσιος
ο νεότερος. Ο τελευταίος θεώρησε τον Φιντία, τον καλύτερο φίλο του
Δάμωνος, ύποπτο συνομωσίας εναντίον του και τον κατεδίκασε εις θάνατον. Ο
Φιντίας παρεκάλεσε πριν την εκτέλεση της ποινής να επισκεφτεί την
οικογένεια του για να διεκπεραιώσει τις οικογενειακές του υποχρεώσεις. Ο
τύραννος Διονύσιος δίσταζε να του επιτρέψει να φύγει, φοβούμενος ότι
εκείνος θα αποδράσει και δεν θα γυρίσει για να εκτελεστεί. Τότε επενέβει
και έδωσε λύση ο Πυθαγόρειος φιλόσοφος Δάμων ο οποίος ετέθει ως
εγγυητής και προθυμοποιήθηκε να πάρει την θέση του φίλου του, εντός
ορισμένης προθεσμίας έως ότου να επιστρέψει εκείνος. Η λύσις αυτή έγινε
αποδεκτή και έτσι ο Φιντίας έμεινε να περιμένει εκεί μέχρι να γυρίσει ο
Δάμων. Επειδή όμως ο Φιντίας άργησε να επιστρέψει οδηγείτο ήδη ο Δάμων
στον τόπο της εκτελέσεως. Και ενώ όλα ήταν έτοιμα για να του κόψουν το
κεφάλι, έφτασε ο Φιντίας τρέχοντας λαχανιασμένος και μόλις που πρόλαβε
να γλυτώσει την άδικη εκτέλεση του φίλου του. Το περίεργο όμως ήταν ότι ο Δάμων δεν δεχόταν με κανέναν τρόπο να
απαλλαγεί, διότι όπως υποστήριζε, είχε παρέλθει ο καθορισμένος χρόνος
της προθεσμίας, όπου ο Διονύσιος είχε δώσει στον Φιντία. Ετσι έπρεπε
εκείνος να πεθάνει. Ο Φιντίας από την άλλη, δεν μπορούσε να ανεχθεί να
θανατωθεί για δικές του ενέργειες και παραλείψεις ο καλός του φίλος.
Εκείνη την στιγμή ο τύραννος Διονύσιος συγκινήθηκε από την πραγματική
αγάπη και φιλία των δύο αντρών και αποφάσισε να χαρίσει την ζωή και
στους δύο, αφού τους παρακάλεσε να προσληφθεί και ο ίδιος ως τρίτος στην
φιλία τους. Ετσι σώθηκε και ο Δάμων και ο Φιντίας. Από τότε η φιλία
τους έχει μείνει ένα αξεπέραστο πρότυπο αληθινών συναισθημάτων. Η φιλία του Δάμωνος με τον Φιντία δεν είναι η μόνη παροιμιώδης στην
αρχαιότητα. Ονομαστή κατά τους αρχαιοτάτους χρόνους υπήρξε η φιλία του
Αχιλλέως με τον Πάτροκλο. Και οι δύο έλαβαν μέρος στον Τρωϊκό πόλεμο. Η
ιστορία τους είναι η εξής: Οταν ο Αχιλλεύς θυμωμένος με τον αρχιστράτηγο
Αγαμέμνονα εγκατέλειψε την μάχη μαζί με τον υπόλοιπο στρατό του, τους
περίφημους Μυρμηδόνες, οι Αχαιοί άρχισαν να χάνουν τον πόλεμο για πρώτη
φορά. Οι Αχαιοί κινδύνεψαν πραγματικά να πυρποληθεί ο στόλος τους και να
μην μπορέσουν ποτέ να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ακόμα και να
νικούσαν. Τότε ο Πατροκλος ο φίλος του Αχιλλέως και ένας από τους
Μυρμηδόνες, επειδή συμπόνεσε τους Αχαιούς ζήτησε από τον φίλο του να του
επιτρέψει να λάβει εκείνος μέρος στον πόλεμο φορώντας βέβαια την
πανοπλία και πέρνωντας τα όπλα του Αχιλλέως. Ετσι, οι Τρώες θα τον
περνούσαν για εκείνον και , θα τον φοβόντουσαν και θα υποχωρούσαν. Ο
Πάτροκλος λοιπόν με την συγκατάθεση του Αχιλλέως, φορώντάς πάνω του την
στολή του τελευταίου και έχοντας μαζί του τους Μυρμιδόνες κατάφερε να
αποκρούσει τους Τρώες. Σκοτώθηκε όμως από τον αρχηγό τους, τον Εκτορα. Όταν έμαθε το περιστατικό ο Αχιλλεύς όχι μόνο λυπήθηκε και θρήνησε βαρειά
τον φίλο του αλλά εξοργίσθηκε εναντίον του Εκτορος και, παρόλο που
γνώριζε ότι η δική του ύπαρξη και ζωή ήταν στενά συνδεδεμένη με την
ύπαρξη του Εκτορος, προτίμησε να εκδικηθεί τον θάνατο του φίλου του
σκοτώνοντας τον Εκτορα ακόμα και αν έπρεπε να πληρώσει και ο ίδιος με
την ζωή του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Αχιλλέας, θέτει πάνω και από την ίδια του την ζωή την φιλία. Ο Αχιλλεύς
κηδεύει με άκρως τιμητικό τρόπο τον φίλο του και νεκρό πια Πάτροκλο
θεσπίζοντας ακόμη και αθλητικούς αγώνες πρός τιμήν του. Τελικά
κατευθύνεται εναντίον του Εκτορος. Και παρόλο που η μητέρα του, η Θέτις
ως νηρηίδα, (νεράϊδα - θαλασσινή θεότητα), του κάνει γνωστό ότι θα
πεθάνει και εκείνος, αν θανατώσει τον Εκτορα, εκείνος δεν υπολογίζει
τίποτα. Από μία μακροχρόνια ζωή όπου θα πεθάνει σε βαθειά γεράματα,
προτιμάει να πεθάνει νέος και ωραίος πάνω στο άνθος της ηλικίας του,
αρκεί να λάβει την τιμή ότι εκδικήθηκε τον φονιά του φίλου του. Στον διάλογο που έχει με την μητέρα του στην ραψωδία Σ’ της Ιλιάδος ο
Αχιλλεύς λέει χαρακτηριστικά: "...γιατί η καρδιά μου δεν το ζητά και να
βρίσκομαι μεταξύ ανδρών, αν πριν από το κοντάρισμα δεν χτυπηθεί και
χάσει την ζωή του ο Εκτωρ, πληρώνοντας του Πατρόκλου το σπάραγμα, του
γιού του Μενοιτίου" . Η Θέτις κλαίγοντας απαντά "λιγόζωος λοιπόν θα μου
είσαι παιδί μου με αυτά που λες, γιατί ύστερα από τον Εκτορα είναι
βέβαιος ο χαμός σου." Και ο Αχιλλεύς απαντά βαρυστενάζοντας: "Μακάρι να
πέθαινε αμέσως, αφού δεν ήταν γραφτό μου να δώσω βοήθεια στον φίλο μου
όταν σκοτωνόταν..." Ετσι λοιπόν, είναι βέβαιο και το γνωρίζει ο Αχιλλεύς ότι θα πεθάνει. Εντούτοις, προτιμά τον θάνατο
χωρίς δεύτερη σκέψη και χωρίς συζήτηση, παρόλο που είναι η ίδια η μάνα
του που τον παρακαλεί και βλέπει τον πόνο της και τον σπαραγμό της.
Προέχει όμως η φιλία. Αυτή η βαθειά σχέση Αχιλλέως και Πατρόκλου έγινε πηγή εμπνεύσεως και παράδειγμα για τον Μέγα
Αλέξανδρο προς τον Ηφαιστίωνα. Κορυφαία όμως στιγμή υπήρξε όταν ο
νικητής της περσικής αυτοκρατορίας ο Μέγας Αλέξανδρος μπαίνει στην σκηνή
της μητέρας του ηττημένου Δαρείου. Εκείνος το έχει βαλει στα πόδια.
Στην σκηνή βρίσκονται η μητέρα του Δαρείου μαζί με όλη την πολυτέλεια
της περσικής αυλής και τους υπασπιστές της. Ο Αλέξανδρος μπαίνει μέσα
για να την συναντήσει έχοντας στο πλευρό του τον Ηφαιστίωνα και επειδή
όπως γνωρίζουμε από την ιστορία, ο Ηφαιστίων υπήρξε πιο ψηλός από τον
Αλέξανδρο και η αμφίεσή του δεν διέφερε καθόλου - τί και αν εκείνος δεν
υπήρξε αρχιστράτηγος;- η μητέρα του Δαρείου χωρίς να το ξέρει
υποκλίνεται μπροστά στον Ηφαιστίωνα. Οι υπασπιστές μάταια της έκαναν
νοήματα για να της δείξουν ποιος είναι ο Αλέξανδρος. Οταν πια το
καταλαβαίνει είναι αργά. Η πράξις έχει πια συντελεστεί. Τότε εκείνη
πέφτει στα πόδια του Αλέξανδρου ντροπιασμένη. Ο Αλέξανδρος γελά την
σηκώνει από τα χέρια απαλά και τρυφερά και της λέει "δεν πειράζει μητέρα
και εκείνος Αλέξανδρος είναι" αναφερόμενος βεβαίως στον φίλο του τον
Ηφαιστίωνα. Ο Αλέξανδρος όχι μόνο δεν θύμωσε με την γυναίκα αλλά
αντιμετώπισε το επεισόδιο εύθυμα. Γιατί δεν ένοιωθε καθόλου να
απειλείται η εξουσία του ή να ανταγωνίζεται ο ίδιος τον παιδικό του φίλο
Ηφαιστίωνα. Από αυτό το επεισόδιο θα μπορούσαμε να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα για την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα
του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οταν πολύ αργότερα το 324 π.Χ. ο Ηφαιστίων στα
βάθη της Ανατολής στα Εκβάτανα θα πεθάνει, ο Αλέξανδρος θα λυπηθεί τόσο
πολύ ώστε θα θελήσει να τιμήσει τον νεκρό φίλο του με τρόπο που ξεπερνά
τα ανθρώπινα όρια. Από εκεί, οι μελετητές συμπεραίνουν ότι ο Αλέξανδρος
άρχισε να ξεφεύγει από το μέτρο και την ελληνική κοσμοθέαση των
πραγμάτων. Ομως είναι δείγμα και αυτό του υπέρμετρου πόνου που ένοιωσε
για τον χαμό του φίλου του. Ο Αλέξανδρος όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του Ηφαιστίωνος, δεν θέλησε επί τρείς ημέρες να
αγγίξει τροφή, παρά έκλαιγε και οδύρετο ή έμενε γεμάτος πένθιμη σιγή.
Δέκα χρόνια πριν, είχαν και οι δύο στεφανώσει τον Ιλιο, την πρωτεύουσα
της Τροίας, τους τάφους του Αχιλλέως και του Πατρόκλου. Μόλις πέθανε ο
Πάτροκλος μετά από λίγο τον ακολούθησε και ο Αχιλλεύς. Και τί τραγικό!
Το ίδιο ακριβώς θα συνέβαινε και με τον Ηφαιστίωνα και τον Μέγα
Αλέξανδρο. Ενας νεότερος ιστορικός γράφει: "Ο Αλέξανδρος και ο Ηφαιστίων
είχαν στεφανώσει μαζί, στο Ιλιο, τους τάφους των δύο ομηρικών ηρώων.
Είχαν περάσει από τότε ακριβώς δέκα χρόνια. Χρόνια που έκαναν την ίδια
ιστορία να γίνει μύθος. Η αθανασία ζητάει έναν πρόωρο θάνατο. Και η
αιωνιότητα της φιλίας τον πρόωρο θάνατο των δύο φίλων." «Φίλος» στα αρχαία ελληνικά είναι ο αγαπημένος, αυτός δηλαδή που βρίσκεται πολύ κοντά στην ψυχή μας. φίλος= αγαπητός, αγαπημένος φιλότης=φιλία, αγάπη, στοργή και φιλότης είναι η φιλία, η αγάπη και η στοργή. Πολλές είναι οι λέξεις του
δυτικού λεξιλογίου οι οποίες κατάγονται από την αρχαία ελληνική και ως
πρώτο συνθετικό έχουν την λέξη φίλος: «Φιλάνθρωπος», «φιλαρμονικός» ( από το φίλος και αρμονία δηλαδή αυτός που αγαπάει την αρμονία). Φιλαρμονική ονομάζεται η ορχήστρα στα ελληνικά η οποία αγαπά την μουσική, αγαπά την
αρμονία, τους αρμονικούς ήχους. Γι' αυτό άλλωστε και philarmonique στα
γαλλικά και σε όλες τις λατινογενείς γλώσσες, σημαίνει τον φιλόμουσο. Φιλολογία είναι η αγάπη για τους λόγους, ενώ φιλοσοφία είναι η αγάπη για την
σοφία δηλαδή η αγάπη για την αναζήτηση της σοφίας κάτι το οποίο
προσπαθεί να επιτύχει ο φιλόσοφος. Ο όρος φιλοτελισμός έχει να κάνει με
την αγάπη για την συλλογή γραμματοσήμων. Ο όρος προέρχεται από τις
ελληνικές λέξεις φίλος και τέλος. «Τέλος» στα ελληνικά είναι ο «φόρος»,
εξ ού και τελωνείο, τέλη κυκλοφορίας κλπ για την αποστολή επιστολών και
συλλογές γραμματοσήμων λέγεται «φιλοτελισμός». Επομένως και οι λέξεις οι οποίες πλάστηκαν στην Δυτική Ευρώπη, για να αποδώσουν
στην εντέλεια το νόημα που χρειάζεται, χρησιμοποιούν ελληνικές ρίζες.
Πολλές από τις λέξεις που προαναφέραμε δεν έχουν το αντίστοιχό τους στην
λατινική. Αυτό σημαίνει είτε ότι τις δανείσθηκαν απ' ευθείας οι
υπόλοιπες δυτικές γλώσσες από την αρχαιοελληνική παρακάμπτοντας την
λατινική ή ότι είναι μεταγενέστεροι όροι, οι οποίοι επλάσθησαμν αργότερα
όπως προείπαμε για την λέξη φιλοτελισμός. Ολα αυτά μας αποδεικνύουν για
πολλοστή φορά ότι η ελληνική γλώσσα είναι αξεπέραστη όσον αφορά στην
ετυμολογία και την ακριβολογία της. Γι' αυτό άλλωστε και οι δυτικές
γλώσσες καταφεύγουν στο ελληνικό οπλοστάσιο για κάθετι νέο που θέλουν να
ονομάσουν. Μόνον έτσι το όνομα που θα προσδώσουν θα αποδίδει με
σαφήνεια τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά αυτού του πράγματος που
ονοματοδοτούν.
Πηγή:http://www.hellotia.com/index.php?option=com_content&task=view&id=115&Itemid=121
http://pyrron.blogspot.nl
