| Πανδαιμονιον | Date: Πέμπτη, 26-ΙΟΥ-2014, 4:11 PM | Message # 1 |
 Ο βασιλιάς των μελών
Group: "Εσπερίτες"
Messages: 1684
Status: Offline
| Οι Λαοί της Θάλασσας
Οι Λαοί της Θάλασσας απασχόλησαν έντονα την επιστημονική κοινότητα ήδη από τον 19ο αιώνα όταν έγινε γνωστή η ύπαρξή τους από τις
αιγυπτιακές πηγές [1].Από τότε η έρευνα συστηματοποίησε και διεύρυνε τις γνώσεις μας πάνω στο θέμα χωρίς όμως να δώσει απάντηση στα ερωτήματα που τέθηκαν
εξαρχής, όπως ποια ήταν η ταυτότητα αυτών των λαών. Πριν ασχοληθούμε όμως με αυτό το φαινόμενο πρέπει να αναφερθούμε γενικότερα στο τέλος της Εποχής του Χαλκού στην ανατολική Μεσόγειο και
στα αίτια τα οποία οδήγησαν σε αυτό.Είναι γνωστό ότι κατά το δεύτερο μισό του 13ου αιώνα και το πρώτο μισό του 12ου αιώνα π. Χ. διαπιστώνουμε ότι τα περισσότερα ανακτορικά
κέντρα στο Αιγαίο, την Ανατολία και τη Συροπαλαιστίνη καταστρέφονται.Με άλλα λόγια παύουν να υπάρχουν τα μυκηναϊκά κέντρα, το κράτος των Χετταίων, τα συριακά βασίλεια, το κράτος της Αλασίγια, και παρά το ότι
στην Αίγυπτο δεν παρατηρούνται καταστροφές, φαίνεται ότι από τα τέλη του
12ου αιώνα δεν ελέγχει την Παλαιστίνη και περιορίζεται στην κοιλάδα του
Νείλου.Η Μεσοποταμία δεν επηρεάζεται άμεσα από την κρίση του 12ου αιώνα.Και έτσι άλλαξε οριστικά η εικόνα της ανατολικής Μεσογείου (εικ. 1) που προηγουμένως χαρακτηριζόταν από μια σχετική σταθερότητα και ένα
αρκετά συστηματικό εμπόριο για τα δεδομένα της εποχής που ευνοούσε την
επικοινωνία και τις πολιτισμικές επιρροές [2].Πολλές προτάσεις έχουν γίνει για να αιτιολογήσουν αυτή την κατάσταση. Θα προσπαθήσουμε να τις συνοψίσουμε.Μία θεωρία είναι αυτή των σεισμών [3] αλλά δε φαίνεται ότι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο καθώς τα αρχαιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι ο
κυριότερος παράγοντας για τις καταστροφές ήταν ο ανθρώπινος.Μία άλλη είναι αυτή της κλιματικής αλλαγής [4]. Είναι πολύ πιθανό ότι αυτή την περίοδο υπήρχε ξηρασία αλλά όχι σε όλη την λεκάνη της
ανατολικής Μεσογείου ώστε να προκληθεί έλλειψη τροφίμων.
Η θεωρία για τη χρήση του σιδήρου ως πιο αποτελεσματικού υλικού για την κατασκευή όπλων και άρα ως αποφασιστικού μέσου στον πόλεμο δεν
ισχύει επειδή σύμφωνα με τα αρχαιολογικά δεδομένα ο σίδηρος δεν ήταν
ιδιαίτερα διαδεδομένος στις εξεταζόμενες περιοχές [5].Η θεωρία σχετικά με την κατάρρευση του συστήματος αν και πιθανόν έχει σωστά σημεία όπως αυτό της υπερεξειδικευμένης οικονομίας και της
εξάρτησης από το εμπόριο δεν απαντά ικανοποιητικά στις εκτεταμένες
καταστροφές [6].Η θεώρηση των καταστροφών ως έργο πειρατικών επιδρομών δεν εξηγεί αν αυτές προκάλεσαν την κατάρρευση ή αν ήταν αποτέλεσμα αυτής της
κατάστασης [7].Η θεωρία σχετικά με την αλλαγή στις τεχνικές πολέμου αν και θίγει μερικά πρακτικά ζητήματα δεν δίνει μια πειστική λύση [8].Τελευταία άφησα τη θεωρία των μεταναστεύσεων η οποία και έχει άμεση σχέση με τους Λαούς της Θάλασσας [9]. Όσον αφορά πιο συγκεκριμένα στις
μεταναστεύσεις φαίνεται ότι η περίπτωση των Δωριέων δεν έχει απαντηθεί
ικανοποιητικά και πιθανόν να έχει σχέση με την παρακμή των ανακτόρων στο
Αιγαίο [10].ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥΑς δούμε λοιπόν πως αντιλήφθηκαν τις καταστροφές οι άνθρωποι που έζησαν τότε. Ξεκινάμε με την αιγυπτιακή οπτική, η οποία αποτέλεσε τη
βάση για πολλές σύγχρονες θεωρίες [11].ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣΤον 19ο αι. διαβάστηκαν οι επιγραφές στο Medinet Habu, στον ταφικό ναό του Ραμσή III. Εκεί αναφέρονται επιδρομές από συγκεκριμένους λαούς
οι οποίοι ονομάστηκαν συμβατικά «Λαοί της Θάλασσας» από τους ερευνητές
της εποχής [12].Το ακόλουθο απόσπασμα, που χρονολογείται στο 1176 π. Χ., είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό:
« Οι ξένες χώρες έκαναν μία συνωμοσία στα νησιά τους. Ταυτόχρονα όλες οι χώρες μετακινήθηκαν, διασκορπίστηκαν πολεμώντας. Καμία χώρα δεν
μπορούσε να αντισταθεί στη δύναμή τους, η χώρα των Χετταίων, το Qode
(Κιλικία), η Κάρχεμις, η Αρζάβα και η Αλασίγια (Κύπρος) καταστράφηκαν
[με τη μία].Ένα στρατόπεδο [στήθηκε] σε μια τοποθεσία στο Amor (Amurru). Εξόντωσαν τους κατοίκους του, και η χώρα ήταν σαν να μην έχει υπάρξει.
Έρχονταν προς την Αίγυπτο, ενώ η φλόγα ετοιμαζόταν εναντίον τους. Η
ομοσπονδία τους αποτελούταν από τις ενωμένες χώρες των Peleset, των
Tjeker, των Shekelesh, των Denye(n), και των Weshesh.Άπλωσαν τα χέρια τους πάνω στις χώρες τόσο μακριά όσο ή περιφέρεια της γης, οι καρδιές τους ήταν βέβαιες και γεμάτες αυτοπεποίθηση: ‘Τα
σχέδια μας θα πετύχουν’.» [13]Μετά ο Φαραώ περιγράφει τη νίκη του: « Εκείνοι που έφτασαν στο σύνορό μου, το σπέρμα τους δεν υπάρχει, η καρδιά τους και η ψυχή τους έχουν
τελειώσει διαπαντός.Εκείνοι που ήρθαν μαζί από τη θάλασσα, η ολόκληρη φλόγα ήταν μπροστά τους στα στόμια του ποταμού, ενώ ένας φράχτης από λόγχες τους περιέβαλλε
στην ακτή. Τους άρπαξαν, τους περικύκλωσαν, τους έριξαν καταγήςνεκρούς στην ακτή και στοίβαξαν τα πτώματα. Τα πλοία τους και τα υπάρχοντά τους χάθηκαν στη θάλασσα.» [14]Οι παραπάνω επιγραφές συνοδεύονται και από την εικονιστική αναπαράσταση της μάχης στο χερσαίο σύνορο της Αιγύπτου, το Djahi, και
της ναυμαχίας στο στόμιο του Νείλου, δίνοντάς μας έτσι μια εικόνα των
εισβολέων (εικ. 2). Γενικά φορούν κοντό περίζωμα, φέρουν στρογγυλές
ασπίδες, ξίφη και δόρατα.Ένα στοιχείο που τους χωρίζει σε δύο διακριτές ομάδες είναι το κάλυμμα της Κεφαλής [15]. Οι μεν που φορούν αυτό που συμβατικά
αποκαλείται «φτερωτό κάλυμμα κεφαλής» και οι δε που φορούν κερασφόρο
κράνος.Τα σχετικά περί μετανάστευσης συνδέονται με την απεικόνιση κάρων στα οποία επιβαίνουν γυναίκες και παιδιά και τα οποία σέρνουν βόδια.Ο τύπος απόδοσης των γυναικών δεν είναι ομοιόμορφος συμφωνώντας άλλωστε με το πλήθος των ονομαζόμενων λαών αλλά και με τη θεωρία ότι
κατά τη διάρκεια της πορείας τους ενώθηκαν μαζί τους και κάτοικοι των
τόπων από τους οποίους πέρασαν [16].Εκτός από αυτό το «γεγονός», αν μπορούμε να το ονομάσουμε έτσι καθώς υπάρχει διαφωνία σχετικά με το αν οι αιγυπτιακές πηγές αναφέρονται σε
ένα μόνο συμβάν ή αν συνόψισαν στη διήγηση πολλά μικροεπεισόδια [17],
υπάρχει και ένα προγενέστερο το οποίο χρονολογείται στο 1209 π. Χ., κατά
τη διάρκεια της βασιλείας του Merneptah.Σε αυτή την περίπτωση έχουμε μια εισβολή Λίβυων οι οποίοι απ’ ότι φαίνεται σκόπευαν να εγκατασταθούν κάπου στα δυτικά του Δέλτα του
Νείλου. Οι Λίβυοι συνεπικουρούνταν από τους Sherden, τους Shekelesh,
τους Teresh, τους Ekwesh ή Akaiwasha και τους Lukka [18].
Η έρευνα λόγω της παρουσίας των Shekelesh και στις δύο περιπτώσεις αλλά και λόγω των γεωγραφικών προσδιορισμών που δίνονται όπως, «οι
βόρειες χώρες...», «... στα νησιά τους.», έχει συνδέσει αυτές τις δύο
ομάδες [19].Όμως για να ξαναγυρίσουμε στο πρώτο μισό του 12ου αι., διαβάζουμε στον πάπυρο Harris πως μεταχειρίστηκε ο Ραμσής ΙΙΙ τους ηττημένους
αντιπάλους του:«Διεύρυνα όλα τα σύνορα της Αιγύπτου. Κατατρόπωσα εκείνους που επέδραμαν σε αυτά από τις χώρες τους. Έσφαξα τους Denyen [που είναι] στα
νησιά τους, οι Tjeker και οι Peleset έγιναν στάχτη.Οι Sherden και οι Weshesh της θάλασσας, έγιναν σαν αυτούς που δεν υπάρχουν, αιχμαλωτίστηκαν ταυτόχρονα, μεταφέρθηκαν σαν αιχμάλωτοι στην
Αίγυπτο, σαν την άμμο της ακτής. Τους εγκατέστησα σε οχυρά, δεμένους στο
όνομά μου. Οι τάξεις τους ήταν πολυάριθμες, εκατοντάδες χιλιάδες...»
[20]ΟΥΓΚΑΡΙΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣΤα αρχεία από την Ουγκαρίτ (εικ. 3) δεν είναι το ίδιο λεπτομερή με τα αιγυπτιακά για την ταυτότητα των εισβολέων. Περισσότερο καταγράφουν τα
συναισθήματα τρόμου των κατοίκων της. Σε μία πινακίδα όμως έχουμε ένα
όνομα.Τη στέλνει ένας βασιλιάς των Χετταίων του οποίου δεν διασώζεται το όνομα:« Έτσι λέει η Υψηλότητά του, ο Μεγάλος Βασιλιάς. Πες στον επικεφαλής επόπτη: Τώρα, [εκεί] μαζί σου, ο κύριος σου ο βασιλιάς είναι [ακόμη
πολύ] νέος.Δεν ξέρει τίποτα. Και εγώ, η Υψηλότητά μου, του είχα ανακοινώσει μια εντολή σχετικά με τον Ibnadusu, τον οποίο οι Shikalayu που ζουν πάνω σε
πλοία είχαναπαγάγει. Γι αυτό στέλνω τον Nirga’ili, ο οποίος είναι kartappu με εμένα, σε εσένα.Και εσύ, στείλε τον Ibnadusu, τον οποίο οι Shikalayu είχαν απαγάγει, σε εμένα.Θα τον ρωτήσω σχετικά με τους Shikalayu, και μετά ας επιστρέψει στην Ουγκαρίτ.» [21]
Μεγάλο ενδιαφέρον επίσης έχει η απάντηση του βασιλιά της Ουγκαρίτ προς τον βασιλιά της Αλασίγια, η οποία χρονολογείται ακριβώς πριν την
καταστροφή της πόλης: « Πες στον βασιλιά της Αλασίγια, τον πατέρα μου.Έτσι λέει ο βασιλιάς της Ουγκαρίτ, ο γιος σου: Πατέρα μου, τώρα τα πλοία του εχθρού έρχονται. Πυρπολούν τις πόλεις μου και έχουν κάνει κακό
στη γη μου.Δεν ξέρει ο πατέρας μου ότι όλο το πεζικό και [άρματά] μου βρίσκονται σταθμευμένα στη χώρα των Χετταίων και ότι όλα τα πλοία μου βρίσκονται
σταθμευμένα στη χώρα των Lukka;Δεν έχουν επιστρέψει ακόμη, και έτσι η χώρα μου είναι απροστάτευτη. Ο πατέρας μου ας είναι ενήμερος για αυτό το θέμα. Τώρα τα επτά πλοία του
εχθρού που έρχονταν μας έχουν βλάψει. Τώρα αν άλλα πλοία του εχθρού
εμφανιστούν, στείλε μου ένα μήνυμα με κάποιον τρόπο (;) ώστε να ξέρω.»
[22]ΧΕΤΤΙΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣΑναφορικά με τους Χετταίους (εικ. 4) θα μας απασχολήσουν οι δύο τελευταίοι βασιλείς τους, ο Tudhaliya IV (1237-1209) και ο Suppiluliuma
II (1207-;). Μαθαίνουμε από τα χεττιτικά αρχεία ότι ο Tudhaliya ηττήθηκε
από τους Ασσύριους στην περιοχή του βόρειου Ευφράτη [23].Αυτό πιθανόν να μείωσε το κύρος του προς τους υποτελείς του.Όμως στα δυτικά αποδείχθηκε ιδιαίτερα δραστήριος καθώς κατέπνιξε μια εξέγερση στην περιοχή του ποταμού Seha, πήρε υπό τον έλεγχο του την
Millawanda ελαχιστοποιώντας την επιρροή της Ahhiyawa στην περιοχή,
επανέφερε τον έκπτωτο ηγεμόνα της Wilusa στο θρόνο του [24] και το
σημαντικότερο από όλα κατέκτησε, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, την
Αλασίγια [25].Σε διπλωματικό επίπεδο απαγόρευσε τη διεκπεραίωση του εμπορίου της Ασσυρίας με την Ahhiyawa στα λιμάνια του Amurru [26]. Στο εσωτερικό
φαίνεται ότι αντιμετώπισε κάποιο πραξικόπημα [27].Ο Suppiluliuma κατέκτησε τις χώρες Wiyanawanda, Tamina, Masa, Lukka και Ikuna, οι οποίες τοποθετούνται όλες στη νοτιοδυτική Ανατολία.
Αυτές οι κατακτήσεις μάλλον σχετίζονται με την αστάθεια που προκαλούσε στην περιοχή το βασίλειο της Tarhuntassa, το οποίο δεν
υπάκουε πλέον στη Hattusas [28].Απ’ ότι φαίνεται αντιμετώπισε και αυτός εσωτερικά προβλήματα. Ακόμη πραγματοποίησε τις μοναδικές ναυμαχίες στη χεττιτική ιστορία [29]:« Ο πατέρας μου [.............] κινητοποιήθηκα εγώ ο Suppiluliuma, ο Μεγάλος Βασιλιάς, αμέσως [διέσχισα/έφτασα] (σ)τη θάλασσα. Τα πλοία της
Αλασίγια με συνάντησαν στη θάλασσα τρεις φορές για μάχη, και εγώ τους
κατέστρεψα.Και κατέλαβα τα πλοία και τους έβαλα φωτιά μέσα στη θάλασσα. Αλλά όταν έφτασα σε στεγνή γη (;), οι εχθροί από την Αλασίγια ήρθαν με πλήθος
εναντίον μου για μάχη.»Οι πολεμικές δραστηριότητες των δύο ηγεμόνων στην Αλασίγια εξηγούνται πιθανόν από την επιθυμία τους να κρατήσουν ανοιχτό το θαλάσσιο δρόμο με
την Αίγυπτο από την οποία λάμβαναν σιτηρά, από τα οποία εξαρτούνταν όλο
και περισσότερο. Όπως διαβάζουμε σε ένα γράμμα προς την Ουγκαρίτ:« Και έτσι (η πόλη) Ura [έδρασε (;)] με αυτό τον τρόπο... και για τον Ήλιο Μου την τροφή που έχουν φυλάξει. Ο Ήλιος Μου τους έδειξε 2000 kor
(περίπου 450 τόννοι) σιτάρι να έρχεται από το Mukish.Πρέπει να τους προμηθεύσετε με ένα μεγάλο πλοίο με πλήρωμα, και αυτοί πρέπει να μεταφέρουν το σιτάρι στη χώρα τους. Θα το μεταφέρουν σε μία ή
δύο αποστολές. Δεν πρέπει να καθυστερήσετε το πλοίο τους!»Το γράμμα τελειώνει δηλώνοντας ότι πρόκειται για ζήτημα ζωής και θανάτου.Αυτό μοιάζει αρκετά με μια αναφορά του Merneptah για ένα φορτίο σιταριού που έστειλε για «να κρατήσει ζωντανή τη χώρα των Χετταίων»
[30].ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΠΗΓΕΣΑπό τα στοιχεία που μας δίνουν οι πηγές της εποχής, και κυρίως από τις αιγυπτιακές, μπορούμε να σκιαγραφήσουμε μια υποθετική διαδρομή των
Λαών της Θάλασσας.Καθώς στις μέρες είναι γενικά αποδεκτό ότι ο χώρος προέλευσής τους είναι το Αιγαίο [31] θα εξετάσουμε αν η παρουσία τους είναι ανιχνεύσιμη
στις περιοχές από τις οποίες πέρασαν σύμφωνα με τους Αιγυπτίους.ΑΙΓΑΙΟΑν παρακάμψουμε τις καταστροφές στον αιγαιακό χώρο, επειδή υπάρχουν προβλήματα χρονολόγησης και συγχρονισμού αναμεταξύ τους, θα
παρατηρήσουμε τη διάδοση αιγαιακών πολιτισμικών στοιχείων από το 1200 π.
Χ., όταν ξεκινά γενικά η ΥΕ ΙΙΙΓ περίοδος [32], σε περιοχές που
προηγουμένως δεν είχαν συναντηθεί.Ξεκινάμε λοιπόν από το Εμποριό της Χίου. Η Χίος αν και ήταν γνωστή στους Μυκηναίους ανήκε πολιτισμικά στη δυτική Ανατολία [33].Η εμφάνιση Διακοσμημένης [34], χρηστικής (μαγειρικά σκεύη [35]) και αποθηκευτικής ΥΕ ΙΙΙΓ κεραμικής, μαζί με διαφόρων ειδών ειδώλια οδήγησε
στο συμπέρασμα ότι το Εμποριό ήταν μυκηναϊκή αποικία [36].
Προχωράμε στο Bademgediği Tepe, το οποίο βρίσκεται κοντά στην Έφεσο και πιθανόν να ήταν η περιοχή Purunda της Αρζάβα που καταστράφηκε από
τον Μουρσίλις ΙΙ κατά τον 14ο αιώνα [37].Η τοποθεσία ξανακατοικήθηκε τον 12ο αιώνα και παρότι παρατηρούμε πολιτισμική συνέχεια στην κεραμική έχουμε και νέα χαρακτηριστικά και
συγκεκριμένα ΥΕ ΙΙΙΓ κεραμική που καλύπτει όλο το φάσμα του 12 και 11
αιώνα [38] μαζί με αιγαιακά υφαντικά βάρη [39].Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως έχει η διακοσμημένη κεραμική καθώς βρέθηκαν απεικονίσεις πολεμιστών που θυμίζουν έντονα αυτές του Medinet
Habu [40] (εικ. 6).ΚΙΛΙΚΙΑΗ επόμενη περιοχή με ενδιαφέρον υλικό είναι η Κιλικία, η Kizzuwatna των Χετταίων. Κατά την χεττιτική περίοδο οι μυκηναϊκές εισαγωγές είναι
ελάχιστες [41]. Η φάση ΙΙΑ της Ταρσού καταστράφηκε από φωτιά και
ξανακατοικήθηκε αμέσως [42].Στην φάση ΙΙΒ είναι που παρατηρούμε την τομή στην Ταρσό καθώς έχουμε μεγάλες ποσότητες διακοσμημένης ΥΕ ΙΙΙΓ κεραμικής και αιγαιακά μαγειρικά
σκεύη [43] που παρήχθησαν κυρίως τοπικά [44].Η βίαιη καταστροφή μαζί με την εμφάνιση αιγαιακών χαρακτηριστικών και η ταύτιση του Qode με την Kizzuwatna θεωρήθηκε ότι συνδέουν αυτή την
περίοδο της Κιλικίας με τους Λαούς της Θάλασσας [45].Εκτός όμως από τα αρχαιολογικά δεδομένα άφθονα είναι και τα επιγραφικά δεδομένα και οι παραδόσεις σχετικά με την Κιλικία. Η πιο
ενδιαφέρουσα ιστορία που συνδέεται με την περιοχή και την περίοδο που
εξετάζουμε είναι αυτή του Μόψου.Η ιστορία του Μόψου όπως μας την παραδίδουν ο Ηρόδοτος και ο Ξάνθος ο Λυδός είναι περιληπτικά η ακόλουθη. Ο Αμφίλοχος, ο Κάλχας, ο Λεοντέας, οΠοδαλείριος και ο Πολυποίτης άφησαν τα πλοία τους στην Τροία και προχώρησαν πεζοί ως την Κολοφώνα [46]. Εκεί συνάντησαν τον Μόψο, τον
εγγονό του Τειρεσία, ο οποίος νίκησε σε μαντικό αγώνα τον Κάλχα που
πέθανε και θάφτηκε εκεί [47].Με την ηγεσία πλέον του Μόψου συνέχισαν την πορεία τους ιδρύοντας πόλεις στην Παμφυλία ώσπου έφτασαν στην Κιλικία όπου ο Αμφίλοχος και ο
Μόψος ίδρυσαν τη Μάλλο [48].Όμως υπάρχουν και γενικότερες αναφορές ότι σκορπίστηκαν στη Συρία και τη Φοινίκη και μια πιο συγκεκριμένη, σύμφωνα με την οποία ο Μόψος
έπνιξε την Αταργάτη μαζί με τον γιο της Ιχθύ σε μια λίμνη κοντά στην
Ασκαλώνα [49].Οι δίγλωσσες επιγραφές που βρέθηκαν στο Karatepe και στο Çineköy αναφέρουν την ύπαρξη του βασιλείου της Hiyawa στο οποίο βασίλευε ο οίκος
του Μόψου. Συγκεκριμένα το βασίλειο ονομάζεται Hiyawa στα λουβικά και
φαίνεται ότι προήλθε από την παραφθορά του Ahhiyawa.Στα φοινικικά αναφέρεται ως dnnym το οποίο σχετίζεται με την πόλη των Αδάνων (adanawa).Έτσι όχι μόνο έχουμε την μεταφορά ενός αιγαιακού ονόματος στην Κιλικία αλλά και οι Denyen των Αιγυπτίων φαίνεται να ταιριάζουν με την
όλη υπόθεση. Η γενική εικόνα είναι ότι ο Μόψος και η ιστορία του
πιθανότατα έχουν ιστορική βάση [50].ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1 Champollion 1836; Chabas 1872; Maspero 1881, 2 Mieroop 2007: 223-234, 3 Schaeffer 1968: 753-68; Kilian 1988; Drews 1995: 33-47,4
Carpenter 1968; Drews 1995: 77-84, 5 Snodgrass 1982; Drews 1995: 73-76, 6
Liverani 1987: 69; Drews 1995: 85-90; Sherratt 2001: 238; Dickinson
2006: 46
7 Desborough 1964: 220-29; Drews 1995: 91-93, 8 Drews 1995: 97-225, 9 Sandars 1985; Drews 1995: 48-72; Dickinson 2006: 43-57; Yasur-Landau
2010: 122-193, 10 Desborough 1972: 22-23, 111; Snodgrass 1971: 311-312;
Hooker 1976: 173, 176; Chadwick 1976; Finkelberg 2005: 140-149;
Dickinson 2006: 44-45,
11 Woudhuizen 2006: 35, 1213 Wilson 1969: 262; Cline – O'Connor 2003: 109, 14 Wilson 1969: 262-263; Cline – O'Connor 2003: 136, 15
Stadelmann 1984; Cline – O'Connor 2003: 131, 16 Yasur-Landau 2003:
590-592; Yasur-Landau 2010: 164-171,
17 Redford 2000: 13; Drews 2000; Cifola 1988; Cline – O'Connor 2003: 110 Maspero 1881, 18 Breasted 1906α: 238-264; Cline – O'Connor
2003: 135
19 Breasted 1906α: 255; Sandars 1985: 112; Cline – O'Connor 2003: 111, 20 Breasted 1906β: 201-202; Sandars 1985: 133; Cline – O'Connor
2003: 138
21 Malbran – Labat 1991: 38-39; Dietrich – Loretz 1978; Woudhuizen 2006: 47, 22 Astour 1965; Hoftijzer – Soldt 1998: 343; Woudhuizen 2006:
49, 23 Bryce 2005: 313-319
24 Bryce 2005: 305-308, 25 Bryce 2005: 321-323, 26 Bryce 2005: 309-310, 27 Bryce 2005: 319-321, 28 Bryce 2005: 329-331, 29 Bryce 2005:
332-333
30 Bryce 2005: 331-332, 31 Yasur-Landau 2010: 335-338, 32 Jung 2010: 171-180, 33 Guzowska – Yasur-Landau 2003: 472-474, 34 Mountjoy
1999: 1149-1153,35 Hood 1982: 618-619, 36 Hood 1986: 171, 179-180, 37
Meriç 2003, 38 Mountjoy 2005: 423-428, 39 Meriç 2003: fig. 11, 40
Mountjoy 2005: fig. 96,
41 Mee 1978: 131-132; Sherratt – Crouwel 1987: 325-326, 42 Goldman 1956: 49-59, 43 Goldman 1956: 217, 44 Mee 1978: 145; French 1975: 74;
Mountjoy 1993: 175; Sherratt – Crouwel 1987: 340, 45 Sandars 1985: 153,
155; Dothan 1982: 217; Desideri – Jasink 1990:102-109, 46 Απολλόδωρος,
Βιβλιοθήκη, Επιτομή, 2
47 Στράβων, Γεωγραφικών ΙΔ, C.642, 48 Στράβων, Γεωγραφικών ΙΔ, C.676, 49 Αθήναιος, Δειπνοσοφιστών Η, 346e, 50 Barnett 1953; Hawkins
2005; Lemaire 2006; Jasink – Marino 2007
Αντώνιος Παπαδόπουλος
Αρχαιολόγος, Μεταπτυχιακός Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Χαϊδελβέρης
(perialos.blogspot.gr)
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
Elke gek zijn gebrek
|
| |
| |
| Πανδαιμονιον | Date: Πέμπτη, 26-ΙΟΥ-2014, 4:18 PM | Message # 2 |
|
Ο βασιλιάς των μελών
Group: "Εσπερίτες"
Messages: 1684
Status: Offline
| ΦΙΛΙΣΤΑΙΟΙ : ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ AΝΑΣΚΑΦΕΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΙΓΑΙΑΚΗ/ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥΣ .
Σε αυτή τη φωτογραφία την Τετάρτη 6 Ιουλίου 2011, εθελοντές και αρχαιολόγοι εργάζονται κατά τις ανασκαφές στο Τελ ελ- Σάφι, στο νότιο
Ισραήλ. ( AP )
Τελ ελ – Safi, Ισραήλ ( AP ) -Στα ερείπια μιας αρχαίας μητρόπολης στο νότιο Ισραήλ, οι αρχαιολόγοι συνθέτουν την ιστορία ενός λαού που θυμόμαστε κυρίως ως
τους “κακούς” της εβραϊκής Βίβλου.
Η πόλη της Γαθ, όπου οι ετήσιες ανασκαφές ξεκίνησαν αυτή την
εβδομάδα, βοηθά τους μελετητές να δώσουν ένα πιο διαφοροποιημένο
πορτρέτο των Φιλισταίων, οι οποίοι εμφανίζονται στην βιβλική ιστορία
ως οι αιώνιοι εχθροί των Ισραηλιτών.Περίπου τρεις χιλιάδες χρόνια πριν, η Γαθ ήταν στα σύνορα μεταξύ των Φιλισταίων, οι οποίοι κατέλαβαν τη Μεσόγειακή παράκτια πεδιάδα και
των Ισραηλιτών, που έλεγχαν τους λόφους της ενδοχώρας . Ο πιο διάσημος
κάτοικος της πόλης, σύμφωνα με το βιβλίο του Σαμουήλ, ήταν ο Γολιάθ –
ο γίγαντας πολεμιστής που έπεσε απρόσμενα από το νεαρό βοσκό Δαβίδ
και σφεντόνα του.Στη Γαθ, εγκαταστάθηκαν σε μια περιοχή που κατοικείτο από τους προϊστορικούς χρόνους. Ανασκαφές όπως αυτή έχουν δείξει ότι αν και
υιοθέτησαν απόψεις της τοπικής κουλτούρας, δεν ξέχασαν τις ρίζες τους.
Ακόμα και πέντε αιώνες μετά την άφιξή τους για παράδειγμα, λάτρευαν
ακόμα θεούς με ελληνικά ονόματα.Οι Φιλισταίοι ” είναι οι απόλυτο άλλοι” στη βιβλική ιστορία , είπε ο Aren Maeir του Πανεπιστημίου Bar-Ilan, ο υπεύθυνος αρχαιολόγος
για την ανασκαφή.Η τελευταία ανασκαφική περίοδος του καλοκαιριού ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα, με 100 εκσκαφείς από τον Καναδά, τη Νότια Κορέα, τις
Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού, προσθέτοντας νέα ευρήματα στον πλούτο
των ευρημάτων που βρέθηκαν στον χώρο από το έργο του Maier που
ξεκίνησε το 1996.Σε μια τετράγωνη τρύπα, αρκετές κανάτες των Φιλισταίων , σχεδόν 3.000 ετών, ήταν ήδη ορατές όπως έβγαιναν από το έδαφος. Ένα
ζωγραφισμένο θραύσμα που μόλις ανακάλυψαν είχε σαν πλαίσιο κόκκινο
της σκουριάς και μια μαύρη σπείρα: μια κοινή διακόσμηση στην αρχαία
ελληνική τέχνη και μια υπόδειξη για να προέλευση των Φιλισταίων από
το Αιγαίο.
Οι Φιλισταίοι έφθασαν δια θαλάσσης από το χώρο της σύγχρονης Ελλάδας
γύρω στο 1200 π.Χ Πήγαν να εγκατασταθούν στα μεγάλα λιμάνια στην
Ashkelon και Ashdod, τώρα πόλεις στο Ισραήλ, και στη Γάζα, τώρα μέρος
του παλαιστινιακού εδάφους, γνωστής ως η Λωρίδα της Γάζας.Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει ότι η διατροφή των Φιλισταίων βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε φακές ,μπιζέλια , χορταρικά, βασική
διατροφή του Αιγαίου. Αρχαία οστά που ήταν πεταμένα στο χώρο δείχνουν
ότι έτρωγαν τους χοίρους και τα σκυλιά, σε αντίθεση με τα γείτονες
Ισραηλίτες, οι οποίοι θεωρούν τα ζώα αυτά ακάθαρτα – περιορισμοί που
εξακολουθούν να υπάρχουν στο εβραϊκό διατροφικό νόμο.
Οι ανασκαφές στη Γαθ έχουν αποκαλύψει επίσης ίχνη μιας καταστροφής της
πόλης κατά τον 9ο αιώνα π.Χ., όπως και μια τάφρο και ένα ανάχωμα
που χτίστηκε γύρω από την πόλη από πολιορκητικό στρατό – ακόμα ορατά ως
μια σκοτεινή γραμμή που διασχίζει το γύρω λόφους.
Η ισοπέδωση της Γαθ εκείνη την εποχή φαίνεται να είναι το έργο του
Aραμαίου βασιλιά Hazael στο 830 π.Χ., ένα περιστατικό που αναφέρεται στο
βιβλίο των Βασιλέων.
Η σημασία της Γαθ έγκειται στο ότι η «υπέροχη ανασύνθεση του υλικού
πολιτισμού” που αποκαλύφθηκε ρίχνει φως στο πώς οι Φιλισταίοι ζούσαν
εκεί τον 10 ο και 9ο αιώνα π.Χ. , είπε ο Seymour Gitin, διευθυντής του
WF Ινστιτούτου Αρχαιολογικών Ερευνών Ολμπράιτ στην Ιερουσαλήμ και
ειδικός σε θέματα των Φιλισταίων.
Αυτό περιλαμβάνει την εποχή της βασιλείας της Ιερουσαλήμ από τον Δαβίδ
και τον Σολομώντα, αν ένα τέτοιο βασίλειο πράγματι υπήρχε, όπως
περιγράφεται στη Βίβλο. Άλλες τοποθεσίες των Φιλισταίων παρείχαν
σημαντικές πληροφορίες στους αρχαιολόγους σχετικά με προηγούμενες και
μεταγενέστερες χρονικές περιόδους , αλλά όχι πολλές γι’αυτή την
περίοδο-κλειδί.
Η “Γαθ καλύπτει ένα πολύ σημαντικό κενό στην κατανόηση της ιστορίας των Φιλισταίων ,” είπε ο Gitin.
Το 604 π.Χ, ο Ναβουχοδονόσορ της Βαβυλώνας εισβάλλει και καταστρέφει
εντελώς τις πόλεις των Φιλισταίων . Δεν υπάρχει κανένα απομεινάρι από
αυτές έκτοτε .Σταυροφόροι που φθάνουν από την Ευρώπη το 1099 έχτισαν ένα φρούριο πάνω στα ερείπια της Γαθ, και αργότερα η περιοχή φιλοξένησε ένα
αραβικό χωριό, το Tel el-Σάφι, το οποίο εκκενώθηκε κατά τη διάρκεια του
πολέμου γύρω από τη δημιουργία του Ισραήλ το 1948. Η Γαθ σήμερα
είναι εθνικό πάρκο.Μια ισραηλινή πόλη που ιδρύθηκε το 1955 αρκετά μίλια προς το νότο, η Kiryat Gat, πήρε το όνομά Γαθ βασιζόμενη σε μια εσφαλμένη
ταυτοποίηση διαφορετικών ερειπίων από την πραγματική πόλη των
Φιλισταίων .Η μνήμη των Φιλισταίων – μια μονόπλευρη εκδοχή της – διασώθηκε στην εβραϊκή Βίβλο.Είναι γνωστή η ιστορία του Σαμψών, ο οποίος παντρεύτηκε μια Φιλισταία , συγκρούστηκε μαζί τους κατ ‘επανάληψη μέχρι που σύρθηκε
μετά από προδοσία τυφλός και δέσμιος στο ναό τους στη Γάζα.
Εκεί,όπως λέει η ιστορία , έσπασε τα δεσμά του και γκρέμισε τους δύο
πυλώνες στήριξης, φέρνοντας το ναό κάτω και σκοτώνοντας μέσα σε αυτό
όλους, συμπεριλαμβανομένου του ιδίου.Ενα ενδιαφέρον εύρημα στην Γαθ είναι τα ερείπια ενός μεγάλου οικοδομήματος , πιθανόν κάποιου ναού, με δύο πυλώνες. Ο Maeir πρότεινε
ότι αυτό μπορεί να ήταν ένα γνωστό σχεδιαστικό στοιχείο στην
αρχιτεκτονική του ναού των Φιλισταίων όταν γράφτηκε στην ιστορία του
Σαμψών.Ανασκαφείς στη Γαθ έχουν επίσης βει θραύσματα με ονόματα παρόμοια με αυτό του Γολιάθ – ένα Ινδο-ευρωπαϊκό όνομα, όχι σημιτικό ,από τα
είδη που θα μπορούσαν να έχουν χρησιμοποιηθεί από τις τοπικούς
Χαναναίους ή Ισραηλίτες. Αυτά τα ευρήματα δείχνουν οι Φιλισταίοι
πράγματι χρησιμοποιούσαν παρόμοια ονόματα , μια λεπτομέρεια από την
οποία επίσης μπορεί να εξαχθεί μια ακριβής εικόνα της κοινωνίας τους.Οπως είπε ο Maier ,τα ευρήματα στην περιοχή υποστηρίζουν την ιδέα ότι η ιστορία του Γολιάθ αντικατοπτρίζει πιστά κάτι από την γεωπολιτική
πραγματικότητα της περιόδου ,δηλ. τη συχνά βίαιη αλληλεπίδραση των
ισχυρών Φιλισταίων της Γαθ με τους βασιλείς της Ιερουσαλήμ στην
παραμεθόρια ζώνη μεταξύ τους.
“Αυτό δεν σημαίνει ότι θα βρούμε μια μέρα ένα κρανίο με τρύπα στο
κεφάλι του από την πέτρα που ο Δαυίδ εκσφενδόνισε ,αλλά το γεγονός
αυτό αντανακλά ένα πολιτιστικό περιβάλλον που ήταν πραγματικό εκείνη
την εποχή.”
Πηγή
http://exerevnitis.wordpress.com
Elke gek zijn gebrek
Message edited by Πανδαιμονιον - Πέμπτη, 26-ΙΟΥ-2014, 4:18 PM |
| |
| |
| Πανδαιμονιον | Date: Πέμπτη, 26-ΙΟΥ-2014, 6:06 PM | Message # 3 |
|
Ο βασιλιάς των μελών
Group: "Εσπερίτες"
Messages: 1684
Status: Offline
| 
Ο Όμηρος αναφέρεται σε κάποια επίθεση Αχαιών ενάντια στο δέλτα τού Νείλου, ενώ και ο Μενέλαος το θίγει αυτό στην Οδύσσεια, όταν αφηγείται την επιστροφή του στη Σπάρτη από τον Τρωικό Πόλεμο. Και δεν ήταν η μόνη ανάλογη ενέργεια των
Μυκηναίων κατά της Αιγύπτου, όπου πήγαιναν για “πλάκα” – μετά του
ωφελίμου, ασφαλώς. Παίρνοντας υπόψη τούς συνεχείς τσακωμούς ανάμεσα στις
μεγάλες μυκηναϊκές βασιλικές οικογένειες αλλά και στους κόλπους τους, η
υπόθεση πως ίσως να αυτοκαταστράφηκαν ολοκληρωτικά έχει διατυπωθεί από
παλιά και υπέρ της φαίνεται να συνηγορεί ο έγκριτος ιστορικός
Θουκυδίδης: “Σε παλαιούς γαρ καιρούς οι Έλληνες και οι βάρβαροι των ακτών και των νησιών… υπέκυπταν στον πειρασμό να στραφούν στην
πειρατεία, υπό την καθοδήγηση των πιο ισχυρών ανδρών τους… Εξαπέλυαν
επιδρομές σε πόλεις απροστάτευτες από τείχη… και τις λεηλατούσαν… αφού
τέτοιου είδους κατορθώματα δεν θεωρούνταν τότε ατιμωτικά, αλλά αντίθετα
μπορούσαν να χαρίσουν και κάποια δόξα.”
Μυκηναϊκό χρυσό διάδημα
http://peripluscd.wordpress.com
Elke gek zijn gebrek
|
| |
| |
