| margarita | Date: Κυριακή, 01-ΣΕΠ-2013, 11:38 AM | Message # 1 |
 Ο βασιλιάς των μελών
Group: "Εσπερίτες"
Messages: 12902
Status: Offline
| Το "μαγικό" σύστημα μνήμης του Giordano Bruno
Η αναδημιουργία ενός μνημοτεχνικού συστήματος ικανού να επιτύχει την
πλατω νική ανάμνηση, ήταν ένα ζήτημα, το οποίο από νωρίς απασχόλησε την
κορυφαία πνευ ματική μορφή της Αναγέννησης, από την εποχή που ήταν ακόμα
δομινικανός μοναχός. Δεν θα ήταν υπερβολή, αν λέγαμε όχι η "μαγική",
όπως την αποκαλούσε, μνήμη αποτελούσε τον "κορμό" του μεγάλου δέντρου
των αναζητήσεων του, με τις φιλο σοφικές, θεολογικές και κοσμολογικές
του απόψεις να είναι απλά οι καρποί. Άλλωστε, εκτός από τα αμιγώς
"μνημονικά" έργα του, αναφορές στην μνημονική τεχνική που χρησιμοποιούσε
βρίσκουμε στο σύνολο σχεδόν των μελετών του, ενώ ολόκληρος ο
φιλοσοφικός του στοχασμός φαίνεται να αποτελεί το αποτέλεσμα και την
επιβεβαίωση της αποτελεσματικότητας των τεχνικών μνήμης που
χρησιμοποιούσε.
Η ύπαρξη στην ελληνική αρχαιότητα συλλογιστικών συστημάτων ικανών να
παράγουν σχεδόν αλάνθαστα αποτελέσματα, ήταν για τον Μπρούνο
αυταπόδεικτη. Αφετηρία του μνημονικού συστήματος που εισηγήθηκε, στάθηκε
η ανάλυση της συλλογιστικής διαδικασίας παραγωγής ιδεών και εξαγωγής
συμπερασμάτων, όπως τη συναντάμε στο έργο του Πλάτωνα. Παρατήρησε ότι η
"εκμαίευση" των αληθειών από τον Σωκράτη επιτυγχανόταν ξεκινώντας από
απλούς ορισμούς των εννοιών και διερευνώντας όλες τις γύρω τους. Στο
κλείσιμο της αλληγο ρίας αυτής, βρίσκουμε ακόμα μία περιγραφή του
μνημονικού συστήματος του Μπρούνο.
Οι ύμνοι τους οποίους χρησιμοποι εί στο έργο αυτό, παρουσιάζουν εξαι
ρετική ομοιότητα με τους Ορφικούς ύμνους και αποσκοπούν, σύμφωνα με την
κορυφαία ερμηνεύτρια του έργου του, Frances A.Yates, στην ψυχική
προετοιμασία και τόνωση των μελετητών της μνημονικής τέχνης και στη
διέγερση της φαντα σίας τους, ώστε να φτάσουν σε εγκεφαλική και ψυχική
κατάσταση ετοιμότητας να "δεχθούν" τη γνώση από το Σύμπαν, με την
εξάσκηση της μνημονικής τέχνης. Βλέπουμε λοιπόν ότι η «ανάμνηση» δεν
είναι μία απλή μηχανιστική διαδικασία, αλλά απαιτεί κατάλληλο ψυχικό
υπόβαθρο...
Σύντομα, ο Μπρούνο εκδίδει και τρίτο "μνημονικό" έργο, την "Τέχνη της Μνήμης"
(Are Memoriae). Φαίνεται ότι οι έρευνες του για την απεικόνιση της
συμπαντικής και ανθρώπινης διάνοιας τον οδήγησαν στην υιο θέτηση μιας
πιο αφαιρετικής φόρμας, με εντονότερο το στοιχείο του συμβολισμού, καθώς
τόσο οι ομόκεντροι κύκλοι, όσο και οι πίνακες αναφοράς έχουν
λιγοστέψει. Έχει πλέον εμβαθύνει στη "χαοτική" σκέψη και τα σύμβολα του
παραπέμπουν σε αστερισμούς και σε επεισόδια παρμένα από την ελληνική
μυθολο γία, θεωρώντας ότι αποτελούν γνησιότερους συμβολισμούς
μεγαλύτερης δύναμης και μεστότητας νοημάτων και ότι βρίσκονται πιο κοντά
στη συμπαντική σκέψη.
To Ars Memoriae έχει χαρακτηριστεί από τους μελετητές του έργου του
Μπρούνο ως "μαγικό". Αποτελεί, ωστόσο, την ευθεία προέκταση της πορείας
που ακολουθεί η σκέψη του από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο, από το
υλικό στο πνευματικό και από το ανθρώπινο στο Συμπαντικό.
Αρκετά χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Γερμανία, ο
Μπρούνο θα επανέλθει στην προσπάθεια του να δημιουργήσει ένα σύστημα
μνήμης εκφρασμένο αυτή τη φορά μέσα από εικόνες και σύμβολα, ικανών να
φέρουν την ανθρώπινη ψυχή σε επαφή με την "αληθινή πραγματικότητα", με
την έκδοση των «30 αγαλμάτων» (Lampas Triginte Statuarum). Στο έργο
αυτό, το οποίο έχει κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα, οι αστρολογικές
παραστάσεις στις οποίες στηριζόταν η διαδικασία της "ανάμνησης", έχουν
πλέον αντικατασταθεί από μορφές αγαλμάτων, τις οποίες ο Μπρούνο
χαρακτηρίζει ως "εσωτερικές εικόνες". Θεωρεί τη φαντασία ως τον
ισχυρότερο και αμεσότερο τρόπο να επι τύχει κάποιος την επαφή με τον
πνευματικό κόσμο και χρησιμοποιεί τις μορφές αυτές ως πιο
αποτελεσματικούς ψυχικούς συνδέσμους της φαντασίας (της ανθρώπινης
διάνοιας) με το Θείο.
Πρώτη μορφή στις απεικονίσεις του είναι αυτή του Απόλλωνα που συμβολίζει το
Εν και το Φως και ακολουθεί ο Κρόνος που αντιπροσωπεύει την Αρχή.
Ανάμεσα στα υπόλοιπα αγάλματα βρίσκουμε τις μορφές του Προμηθέα, του
Ηφαίστου, της Θέτιδος, του Γανυμήδη ή Τοξότη, του Ουρανού, της
Αφροδίτης, του Έρωτα, της Αρτέμιδος και φυσικά της Αθηνάς, η οποία
εκπροσωπώντας τη Σοφία, αποτελεί την ιερότερη, σύμφωνα με τον Μπρούνο,
από τις Θηλυκές Θεότητες.
Εξαιρετικό, επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει στο έργο αυτό και ο πρωταρχικός δια
χωρισμός του Θεϊκού στοιχείου, για το οποίο αναφέρει ότι είναι αδύνατο
να αποδοθεί με κάποια μορφή άλλη από τη φυσική του, που είναι το Φως και
έχει τριαδική υπόσταση. Το Θεϊκό αυτό στοι χείο, δύναται να γίνει
αντιληπτό από την ανθρώπινη διάνοια με τις έννοιες: του "Πατρός ή Νου ή
της Ουσίας των Ουσιών", του "Υιού ή της πρωταρχικής διάνοιας, της
ομορφιάς και της αγάπης της δημιουργίας", και του "Φωτός", το οποίο
αποτελεί την ψυχή του Κόσμου και όλων των πραγμάτων (anima mundi) και τη
Ζωοποιό Ενέργεια του Σύμπαντος.
Η πορεία των αναζητήσεων του Μπρούνο στην αναδημιουργία των μνημοτεχνικών
μεθόδων της αρχαιότητας, παρουσιάζει ιδιαί τερο ενδιαφέρον, καθώς
έχοντας ως αφετηρία τις ερμητικές και πλατωνικές θεωρίες και ιδέες,
καταλήγει να επαληθεύει πρακτικές αιώνων. Το μνημονικό σύστημα του
Μπρούνο φαίνεχαι να επιβεβαιώνει ότι οι αφηρημένες έννοιες και οι
συμβολικές εικόνες διευρύνουν την αντίληψη, αμβλύνουν τη λογική-γραμμική
οκέψη και προκαλούν την κατάλληλη διανοητική κατάσταση, επιτρέποντας με
αυτό τον τρόπο στην ανθρώπινη ψυχή να επικοινωνήσει με το θείο κατά τον
αμεσότερο δυνατό τρόπο.Added (01-ΣΕΠ-2013, 11:37 AM)
---------------------------------------------
 Added (01-ΣΕΠ-2013, 11:38 AM)
---------------------------------------------
Μερικές "τολμηρές" υποθέσεις...
Ας "ξεχάσουμε" για λίγο όλα όσα γνωρίζουμε για τον αρχαίο ελληνικό
πολιτισμό και ας επιχειρήσουμε να τον ξανα-αντικρίσουμε με την
αποκαλυπτική απλότητα της πρώτης ματιάς. Παρατηρούμε λοιπόν, ότι τα
ονόματα και οι ιδιότητες των αρχαίων Θεών συμπί πτουν με τα αντίστοιχα
των πλανητών, ενώ η δράση τους αποτυπώνεται σε επεισόδια της Μυθολογίας,
με συμμετοχή και κατώτερων θεοτήτων, τα ονόματα των οποίων πάλι, κατά
"σύμπτωση", συμπίπτουν με τα ονόμα τα και τις ιδιότητες των αστερισμών!
Σε κάποια φάση της εξέλιξης του πολιτι σμού αυτού, δημιουργείται από
πρωτογενείς αποτυπώσεις των εννοιών σε εικόνες, μια αρχική μορφή
κωδικοποιημένης επικοινωνίας, η οποία φθείρεται με την πάροδο των αιώνων
και απλοποιείται, για να δώσει τη θέση της στους χαρακτήρες που
γνωρίζουμε σήμερα ως γραφή!
Η συγκεκριμένη γραφή που αναπτύσσεται, ακριβώς οπως και οι μνημονικές
εικόνες, διαβάζεται κανονικά από τα αριστερά προς χα δεξιά, αλλά και
αντίστροφα. Την ίδια περίπου εποχή, οι πιο οξυδερκείς παρατηρη τές των
άστρων διατυπώνουν τις αρχές της Γεωμετρίας (όπως π.χ. ο Θαλής), της
Φιλοσο φίας (Ησίοδος), της Ποίησης (Όμηρος) ή των θρησκευτικών
αντιλήψεων (Ορφικοί), ενώ άλλοι, οι οποίοι πιθανότητα "μαγεύτηκαν" από
την αναλλοίωτη και αιώνια λάμψη των άστρων, μπορούν και
"αντιλαμβάνονται" τις δονήσεις τους (Πυθαγόρας) και προσπαθούν να τις
αναπαράγουν. Δημιουργείται έτσι η Μουσική (η πλησιέστερη σύμφωνα με τον
Πλάτωνα τέχνη στο θεϊκό στοιχείο, καθώς είναι άϋλη), από τη μελέτη των
αρχών της οποίας προκύπτουν τα Μαθηματικά. Η επι σταμένη έρευνα καθώς
και η πρακτική εφαρ μογή των αρχών των μαθηματικών οδηγεί στην ανάπτυξη
όλων των υπολοίπων τεχνών και επιστημών (π.χ. Γλυπτική, Αρχιτεκτονική),
με αποτέλεσμα μια γενικότερη περίοδο ευημερίας και άνθισης, κατά την
οποία χτί ζονται πόλεις (πάλι σε αντανάκλαση των αστερισμών. Βλ. Νίκ.
Λίτσας, "Μυστικές Δια δρομές στην Άγνωστη, Ελλάδα και η Αναζήτηση, τον
Πραγματικού Ομήρου").
Όλοι αυτοί οι τομείς γνώσης (π.χ. η Αστρονομία, τα Μαθηματικά, η Φιλοσοφία, η
Μουσική, η θρησκεία, οι εικαστικές τέχνες, η Ναυσιπλοΐα, η
Αρχιτεκτονική, κ.α.) είναι φυσικά αλληλένδετοι μεταξύ τους, αλληλεπι
δρούν και εξελίσσονται ταυτόχρονα και για την αποτύπωση τους
χρησιμοποιούν την παραφθαρμένη μορφή των αρχικών "μνημο νικών" εικόνων
(γραφή). Σημειώστε ότι τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου χρησι
μοποιούνται για να αποδώσουν όχι μόνο τον γραπτό λόγο, αλλά και τους
αριθμούς, καθώς και τους μουσικούς τόνους (νότες).
Δηλαδή, ακριβώς όπως και οι μνημονικές εικόνες, χα γράμματα αποτελούν στον
αρχαίο ελληνικό πολιτισμό "φορείς" πολλαπλών νοημάτων, αναλόγως του
συστήματος σκέψης με το οποίο τα ερμη νεύουμε. Επίσης, όλες αυτές οι
γνώσεις εμφανίζονται να έχουν "θεϊκή" προέλευση. (Μήπως τελικά η
"συνωνυμία" άστρων, πλα νητών, αστερισμών, Θεών και μυθικών χαρακτήρων
ήταν ουσιαστικά "μνημοτεχνική" ταυτοσημία;)
Απομακρυνόμενοι πλέον από τον ελληνικό χώρο, όλες αυτές οι τέχνες, οι επιστήμες και οι
γνώσεις μεταναστεύουν στο λατινικό κόσμο, όπου, αποκομμένες από τις
ρίζες τους, ατροφούν σε μια "σκοτεινή" περίοδο πνευματικής παρακμής και
εξαθλίωσης, για να αναβιώσουν μερικούς αιώνες αργότερα, σε μια
προσπάθεια αναδημιουργίας του αρχαίου κόσμου (Αναγέννηση). Την περίοδο
εκείνη μάλιστα, η φωτεινότερη πνευματική μορφή (Giordano Bruno)
οδηγείται μέσα από τη μελέτη των αρχαίων πηγών στην επαλήθευ ση και την
επιβεβαίωση όλων των αρχών της ελληνικής σκέψης, με ιδιαίτερη έμφαση
(όπως και οι Έλληνες) στην παρατήρηση και την μελέτη των άστρων.
Ολοκληρώνοντας τον μακροσκελή (και αναγκαστικά γενικευτικό) αυτό συλλογισμό, θα
αποτολμήσουμε τη διατύπωση ορισμε'νων "τολμηρών" ερωτημάτων, θεωρώντας
ότι το να θέτει κανείς ερωτήματα αποτελεί πολύ πιο ειλικρινή στάση από
την "αφοριστική" κατάθεση απαντήσεων:
* Μήπως ολόκληρο το σώμα της αρχαίας και σύγχρονης γνώσης στηρίχθηκε στις
αρχές της Τέχνης της Μνήμης, σύμφωνα με τις οποίες η μάθηση
οικοδομείται με την ορθή τοποθέτηση κάθε πληροφορίας πάνω στην παλαιά
γνώση;
* Μήπως είχε δίκιο ο Πλάτωνας και η γνώση που προέρχεται από το διάβασμα
γρα πτών πηγών δεν ασκεί καμία απολύτως επί δραση στη διαμόρφωση της
ψυχής μας, αλλά λειτουργεί ανασταλτικά στην απόκτηση της σοφίας;
* Μήπως, αντίθετα με τις απόψεις των ιστορικών και των ανθρωπολόγων, η
ανάπτυξη της γραφής σήμανε την έναρξη μιας εκτεταμένης περιόδου
πνευματικής παρακ μής του ελληνισμού, καθώς άρχισε σταδιακά να
εγκαταλείπεται η μνημονική Τέχνη;
* Μήπως το πραγματικό απόγειο του ελλη νικού πολιτισμού θα πρέπει να το
αναζητή σουμε όχι στην κλασική εποχή, αλλά στην εκτενή προ-ομηρική
περίοδο, κατά την οποία διαμορφώνονταν οι μυθικές αντιλήψεις και η
γλώσσα;
* Μήπως η ταύτιση της σκέψης με μη συγκεκριμένες μορφές και εικόνες
εννοιών (όπως αυτές της ελληνικής Μυθολογίας), αποδεσμεύει την ανθρώπινη
διάνοια από τις από τις "αλυσίδες" της ασφυκτικά λογικής, γραμμικής
πραγματικότητας και επιτρέπει την επικοινωνία με τη συμπαντική διάνοια,
καθιστώντας δυνατή την πλατωνική ανάμνηση της ψυχής;
* Μήπως θα πρέπει να επιχειρήσουμε να "ξαναδιαβάσουμε" ολόκληρη την
ελληνική Μυθολογία, προσπαθώντας να αποκωδικο ποιήσουμε τις "μνημονικές"
της εικόνες;
* Μήπως το ίδιο θα πρέπει να κάνουμε και με την αρχαία ελληνική τέχνη στο
σύνολο της, προσέχοντας τόσο την ακριβή θέση της κάθε ανάγλυφης μορφής
π.χ. στα αετώματα ή στις εισόδους των αρχαίων ναών όσο και τις επιμέρους
της λεπτομέρειες;
* Μήπως, κάτω από το φως των νέων αυτών αποκαλύψεων, η αρχαία ελληνική
μυθολογία θα έπρεπε να εισαχθεί στην εκπαί δευση και να διδάσκεται
σχολαστικά, προκειμένου να αυξηθούν οι μαθησιακές, αντιληπτικές και
συλλογιστικές ικανότητες των μαθητών;
* Μήπως το ίδιο ακριβώς θα πρέπει να γίνει και με τις αρχές της μνημονικής τέχνης;
* Μήπως όλες αυτές οι αλήθειες κρατήθη καν επίτηδες κρυφές από το ευρύ
κοινό, σε μια προσπάθεια γενικότερης πνευματικής υποβάθμισης του συνόλου
από ομάδες μυημένων, ώστε να καθίσταται ευκολότερη η χειραγώγηση του;
(Είναι γνωστό ότι ειδικά στην περίπτωση του Μπρούνο, οι διδασκαλίες του
ποτέ δεν έγιναν ευρύτερα γνωστές, ωστόσο αποτέλεσαν το πνευματικό
υπόβαθρο της οργάνωσης των Ροδόσταυρων.)
* Μήπως η επιστροφή στην εξάσκηση της Τέχνης της Μνήμης θα οδηγούσε όχι
μόνο τον ελληνισμό, αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα σε μια νέα
πνευματική ανάταση; Added (01-ΣΕΠ-2013, 11:38 AM)
---------------------------------------------
ΠΗΓΗ:http://www.logiosermis.net/2013/09/blog-post_1.html#.UiLgYtLLQSxΑναρτήθηκε από
Σιτάλκας Βασίληςστις
1:51:00 π.μ.
"Στο τέλος, αυτό για το οποίο μετανιώνουμε περισσότερο είναι οι προσπάθειες τις οποίες ποτέ δεν κάναμε"
|
| |
| |
