| alkistis | Date: Πέμπτη, 09-ΜΑ-2013, 3:14 PM | Message # 1 |
 Ο βασιλιάς των μελών
Group: Special User
Messages: 1316
Status: Offline
| ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Το αφρικανικό δουλεμπόριο, που γνώριζε μεγάλη άνθιση μέχρι και το 18ο αι., προκάλεσε ένα βαρύ πλήγμα στη Μαύρη Ήπειρο. Άνθρωποι στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο μεταφέρονταν μαζικά στο Νέο Κόσμο, χωρίς να ξέρουν τι θα αντιμετωπίσουν την επόμενη ημέρα. Μαζί τους, όμως, κουβαλούσαν μέσα τους τον πολιτισμό, τη θρησκεία και, φυσικά, τη μαγική τους παράδοση που έμελλε να μείνει ανεξίτηλη και να προσαρμοστεί γρήγορα στα δυτικά πρότυπα. Ο αναπόφευκτος θρησκευτικός και πολιτισμικός συγκρητισμός όλων αυτών των ρευμάτων ονομάστηκε Vodum ή όπως συνηθίζεται και ονομάζεται σήμερα, Βουντού.
ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΒΟΥΝΤΟΥ
Η λέξη vodum σημαίνει πνεύμα και είναι ένας γενικός όρος που περικλείει κατά κύριο λόγο τις παραδόσεις Candomble (Βραζιλία), Santeria (Καραϊβική και Κούβα), Macumba (που περιλαμβάνει όλες τις παραδόσεις Quimbanda και Umbanda, τα οποία εμπεριέχουν τη σκοτεινή μαγεία που τόσο πολύ έχει εμπνεύσει το Χόλιγουντ) και τέλος, την Yoruba (Νοτιοδυτική Αφρική, Νιγηρία και κομμάτι του Μπενίν).
Όπως αντιλαμβάνεστε, η διάσπαση του Αφρικανικού λαού δημιούργησε πολλά συστήματα, τα οποία ευδοκιμούν κανονικά μέχρι και σήμερα στην Αϊτή, τη Λουιζιάνα αλλά και τη Δυτική Αφρική. Κι αν νομίζετε πως όλες αυτές οι διαφορετικές παραδόσεις διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, η αλήθεια είναι πως η βασική τους δομή είναι κοινή και στηρίζετε σε τρεις παραμέτρους:
Βασική αρχή είναι ο ανιμισμός, αφού κάθε τι στο vodum είναι πνεύμα ή μπορεί να καταληφθεί από ένα πνεύμα - ενέργεια. Κάπως έτσι προκύπτει η συμπαθητική μαγεία με τις γνώριμες εικόνες των φετίχ, αλλά και τις περίφημες κούκλες με τις καρφίτσες. Σημαντική επίσης είναι η προγονολατρεία, η πίστη δηλαδή ότι τα πνεύματα περνώντας στον άλλο κόσμο αποκτούν απόκρυφη γνώση και έτσι καθοδηγούν τους ζωντανούς. Πιο σημαντική όμως από τα παραπάνω είναι η είναι η μεσιτεία των πνευμάτων. Ο θεός Olodumare ή στο αϊτινό βουντού Bondye (ο καλός θεός) δεν επεμβαίνει στις θνητές υποθέσεις, με αποτέλεσμα οι ιερείς να καλούν τα πνεύματα που ονομάζονται Loa και είναι εκδηλώσεις του, ώστε να μεσολαβήσουν ανάμεσα σε εκείνον και τους ανθρώπους....
PAPA LEGBA : ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΙΣ ΠΥΛΕΣ
Ο κόσμος των Loa (Guinee) δεν είναι ανοιχτός για όλους! Σ'αυτόν μπορούν να έχουν πρόσβαση μονάχα οι μάγοι (bokor), οι ιερείς (houngan) και οι ιέρειες (mambo). Την πραγματική όμως άδεια επαφής την δίνει ο Άγιος Πέτρος του Βουντού, ο Papa Legba. Είναι πολύ πιθανόν ο εν λόγω συγκρητισμός να προκύπτει από την παράδοση που θέλει τον Πέτρο κλειδούχο των πυλών της κόλασης και του παραδείσου, αλλά και τον Papa Legba κλειδούχο του πνευματικού κόσμου. Όπως και να έχει, το πνεύμα αυτό είναι τόσο ιερό στο Βουντού, που ο αντίστοιχος παραλληλισμός στον Χριστιανισμό θα ήταν μάλλον ο Ιησούς.
Τον Papa Legba λοιπόν, επικαλείται κανείς κατά την αρχή και το τέλος ενός τελετουργικού, για να επιτρέψει στις πύλες του Guinee να ανοίξουν. Ο Legba είναι ο πατέρας της μαγείας, η Ανατολή, ο ήλιος και κάθε τι φωτεινό και θετικό. Μπορεί κανείς να τον επικαλείται στα σταυροδρόμια, ακριβώς στο κέντρο τους, εκεί όπυ το πνεύμα συναντάται με την ύλη. Εξαιτίας δε αυτής του της ιδιότητας θεωρείται φύλακας του Poto Mitan, το ιερό περιστύλιο που στήνουν οι μάγοι και οι ιερείς του Βουντού στη μέση της καλύβας προκειμένου να κατέλθουν τα πνεύματα στο φυσικό κόσμο. Σχετικά με τον τρόπο που εμφανίζεται, λέγεται πως παίρνει τη μορφή ενός ηλικιωμένου σοφού που καπνίζει πίπα και κρατάει λίγη τροφή στα χέρια. Γι'αυτό και οι πιστοί του για να τον δελεάσουν -ώστε να ανοίξει τις πύλες- του προσφέρουν λαχανικά, κρέας και τυλιχτές γεμιστές πίτες ψημένες.
Ο Papa Legba είναι ένα πανίσχυρο πνεύμα που τιμωρεί την ασέβεια με τύφλωση, μπορεί όμως κανείς να τον επικαλεστεί και για προστασία από κακά πνεύματα, προστασία στα ταξίδια, πραγματοποίηση ευχής, διδασκαλία της μαγείας, σοφία, καθοδήγηση καθώς και για την εκμάθηση της μαντικής τέχνης Ifa ( μια μορφή πρόγνωσης όπου χρησιμοποιούνται κομμάτια από καρύδες). Να σημειώσω τέλος, πως ιερή του μέρα θεωρείται πως είναι η Τρίτη, το δέντρο του είναι το bebi-medicinier, ενώ εχθρός του το πνεύμα του Carrefour...
Η ΜΑΥΡΗ ΜΑΝΤΟΝΑ
Ο Carrefour κυβερνά τα σταυροδρόμια, είναι ο άρχοντας των νυχτερινών πνευμάτων στο Guinee και έχει τη δύναμη να τα απελευθερώνει στο φυσικό κόσμο. Φέρνει καταστροφή, αδικία, ανηθικότητα, διδάσκει τη σκοτεινή μαγεία αλλά επίσης είναι πολύ καλός στην λύση περίπλοκων προβλημάτων. Οι πιστοί τον σέβονται απόλυτα και όταν κάποιος καταληφθεί από αυτόν, σιωπούν από φόβο μην απελευθερώσει κακά πνεύματα. Καλείται στις άκρες των σταυροδρομιών και εμφανίζεται σαν ένας πολύ μυώδης, ψηλός μάγος. Ένα άλλο παράξενο Loa της λατρείας βουντού, τώρα, είναι η Erzulie, ή αλλιώς η Μαύρη Μαντόνα. Πιο παλιά απεικονίζονταν σαν μια γυναίκα που σκορπά νερό, λόγω του συγκρητισμού όμως εμφανίζεται σήμερα σαν μια έγχρωμη απεικόνιση της Παναγίας.
Για τους πιστούς της είναι προστάτιδα της μητρότητος και της ομορφιάς, θεωρείται όμως υπεύθυνη και για τη διχόνοια που χωρίζει τους ανθρώπους! Η λατρεία της είναι πολύ διαδεδομένη, η ίδια όμως είναι φιλάρεσκη. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια μίας κατάληψης, ζητά σχεδόν πάντα ένα μεταξένιο φόρεμα στολισμένο με λουλούδια, κοσμήματα, αρώματα και αγνό σαπούνι για να πλυθεί. Οι τρόποι της είναι εξαιρετικά λεπτοί, σαν μιας αριστοκράτισσας, και αγαπάει το χορό. Όταν όμως φτάσει η ώρα να αποχωριστεί το σώμα που την φιλοξενεί ξεσπά σε λυγμούς, διότι κατανοεί το μάταιο και ψεύτικο κόσμο των ανθρώπων!
Υπάρχουν διάφορα προσωνύμια με τα οποία επικαλούνται τη Μαύρη Μαντόνα, ονόματα που καταδεικνύουν και τις διαφορετικές της ιδιότητες - όπως Erzulie Mansur (η ευλογημένη) που χαρίζει τη μητρική αγάπη και προστατεύει τα παιδιά από το κακό, Granne Erzulie που σχετίζεται με την Αγία Άννα και είναι προστάτιδα της αγάπης και της σοφίας, αλλά και Erzulie D'en Tort που φυλάει τα γυναικόπαιδα κι εκδικείται όποιον τους βλάψει. Ανεξάρτητα από τον τίτλο της όμως, η Erzulie θεωρείται από όλους παρθένα αν και συχνά φλερτάρει με τους κοινούς θνητούς όπως και με Loa σαν τον Dumballah, τον Agwen, τον Azzaca και τον Ogoun.
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΠΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕ ΤΟΥΣ ΣΚΛΑΒΟΥΣ
Ο Οgoun, τώρα, είναι ένα γενναίο πνεύμα-πολεμιστής. Λέγεται ότι με αυτή του την ιδιότητα βοήθησε στην απελευθέρωση των σκλάβων το 1804! Πάντως κατά την κατάληψη ενός θνητού σέβεται την ευαίσθητη ανατομία του ανθρώπινου σώματος. Σπάνια γίνεται επιθετικός αλλά άμα γίνει, το άτομο πρέπει απλά να βάλει τα χέρια του πάνω από φωτιά που έχει ανάψει με ρούμι. Στον Ogoun αρέσει να μασάει τσιγάρα και να πίνει ρούμι, τα οποία τοποθετούνται σαν προσφορές στο Poto Mitan. Συνδέεται δε με τον Άγιο Ιάκωβο και δίνει δύναμη μέσω της μαγείας και της προφητείας.
Από την άλλη ο φιδόμορφος Dumballah (που αντιστοιχεί στον Άγιο Πατρίκιο) χαρίζει σοφία, γονιμότητα κι ένα καλό γάμο, μαζί με τη σύζυγο του Aida-Wedo. Η επίκληση του είναι συχνά δύσκολη, γιατί δεν εδραιώνει καλή επαφή με το φυσικό κόσμο, ενώ άμα καταλάβει κάποιον ζητάει να του προσφέρουν αυγά που τα σπάει με τα δόντια του. Εκτός από αυγά του αρέσουν τα πεπόνια, οι κότες, οι κόκορες και το ρύζι...
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ "ΣΑΤΥΡΟΣ"
Όπως ίσως θα καταλάβατε, η θεολογία του vodum απαρτίζεται από έναν μεγάλο αριθμό πνευμάτων Loa (περισσότερα από 80!), τα οποία καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα ιδιοτήτων, από το χειρισμό και τη διατήρηση των φυσικών φαινομένων μέχρι τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων. Τα Loa χωρίζονται στα Rada, που είναι τα καλά πνεύματα και προσφέρουν αγάπη, ευημερία και θεραπεία και στα Petro Loa, που είναι τα οργισμένα πνεύματα και φέρνουν καταστροφή, αρρώστια και θάνατο. Φυσικά έχουν και κάποιες προτιμήσεις που οι πιστοί τηρούν με ευλάβεια, ώστε να επιτελέσουν ό,τι τους ανατέθηκε. αυτές μπορεί να είναι φρούτα, κρέας και λαχανικά αλλά ορισμένα πνεύματα απαιτούν πιο σύγχρονες προσφορές, όπως χάμπουργκερ, ρούμι και τσιγάρα!
Επίσης υπάρχουν ορισμένα Loa που μοιάζουν να έχουν πλήρως ανθρώπινες συνήθειες, ακόμα και συμπάθειες ή αντιπάθειες. Ο Azzaca για παράδειγμα, που απεικονίζεται σαν νεαρός που καλλιεργεί τη γη και είναι προστάτης της, έχει αδυναμία στις νεαρές γυναίκες και τις κυνηγά σαν άλλος σάτυρος. Όταν δεν δουλεύει, παίζει ή κουτσομπολεύει τα τοπικά νέα, με αποτέλεσμα -όταν καταλαβμάνει κάποιον σε τελετή- να αποκαλύπτει κουτσομπολιά, φέρνοντας σε αμηχανία όσους τα είπαν.
ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΖΕΥΓΑΡΙΑ
Ένα από τα πιο αγαπημένα ζευγάρια πνευμάτων της λατρείας του βουντού είναι ο Loko και η Ayizan, που κάποτε ήταν οι πρώτοι ιερείς houngan και mambo αντίστοιχα. Πιστεύεται λοιπόν, πως μεταφέρουν τη γνώση τους μέσω της τελετής kanzo (μύηση στο ιερατείο), θεωρούνται φύλακες των reglemen -των ιερών και ορθών τρόπων λειτουργίας του vodum- και προστάτες των ιερέων και όλων των μαγικών αντικειμένων τους. Ο loko εμφανίζεται ξυπόλυτος, καπνίζοντας την πίπα του, είναι προστάτης της βλάστησης και γνώστης των θεραπευτικών μαγικών βοτάνων. Γι'αυτό και οι μάγοι γιατροί τον καλούν πάντοτε πριν τη θεραπεία. Λέγεται ότι παίρνει τη μορφή του αέρα ακούγοντας τις συζητήσεις των θνητών και αυτό τον κάνει δίκαιο δικαστή, αφού τα ακούει όλα, δίνει όμως απλόχερα τις γνώσεις του στους μάγους και ιερείς.
Η σύντροφός του Ayizan έχει τη μορφή μιας σεβάσμιας γηραιής γυναίκας, που εμφανίζεται από προτροπή του συζύγου της. Στις τελετές καταλαμβάνει το ανθρώπινο σώμα για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και γνωρίζει όλα τα λόγια για τις επικλήσεις των πνευμάτων, καθώς και τους εξορκισμούς τους. Κατά τη διάρκεια της Kanzo ευλογεί το asson, τη μαγική κουδουνίστρα που δίνει στους ιερείς τη δύναμη να καλούν τα πνεύματα. Όλοι οι ιερείς είναι παιδιά της και γι'αυτό τους προστατεύει και τους καθοδηγεί. Το ιερό της δέντρο είναι το φοινικόδεντρο.
Ο ΒΑΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ
Ο έγχρωμος λαός ανέκαθεν είχε αντιληφθεί τη σημασία του μεταθανάτιου κόσμου, δίνοντας του ιδιαίτερη σημασία και καλλιεργώντας τη σκέψη του προς αυτόν. Τα σεβαστά λοιπόν Loa που κυβερνούν τα πεδία του θανάτου αποτελούνται από τους τέσσερις μαύρους βαρόνους... Η οικογένεια των βαρόνων που ονομάζεται Ghede συγκροτείται ιεραρχικά από τον Baron Samedi (Σαββατιανός Βαρόνος). Η μορφή του μοιάζει με σκελετό, φοράει μαύρο ψηλό καπέλο και κοστούμι, λατρεύει τα τσιγάρα -καπνίζοντας δύο μαζί πολλές φορές-, το ρούμι, το αλάτι και τις καυτερές πιπεριές.
Ο Σαββατιανός Βαρόνος είναι πολύ ερωτικός, απατώντας πολλές φορές τη γυναίκα του με θνητές ή θνητούς. Όταν καταλαμβάνει κάποιον τον προτρέπει να απελευθερώσει όλη τη σεξουαλική του ορμή. Η μαγεία του είναι πανίσχυρη, ενώ το σύμβολο του είναι ένας σταυρός πάνω σε μνήμα, που βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Μπορεί να γιατρέψει κάθε ασθένεια ή ακόμη και να αναστήσει τους νεκρούς, αν αυτοί αξίζουν τον κόπο. Πάντως, χωρίς την άδειά του κανείς δεν πεθαίνει από μάγια ή και από φυσικά αίτια! Φροντίζει και για τη σήψη των σωμάτων, ώστε οι νεκροί να μην γίνουν ζόμπι. Όπως στην περίπτωση του Papa Legba, ο Baron Samedi είναι ο μόνος που μπορεί να επιτρέψει επικοινωνία θνητών με τον κόσμο των πνευμάτων. Η εμφάνισή του όμως σε μία τελετή είναι σπάνιο γεγονός, γιατί προτιμά τον κόσμο των πνευμάτων, όπου συνήθως ζει σκαρώνοντας φάρσες και λέγοντας αισχρολογίες (όπως όλα τα πνεύματα του θανάτου) στους άλλους Loa, που απλά τον ανέχονται.
Η σύζυγος του είναι ένα εξίσου πανίσχυρο πνεύμα, ονομάζεται Maman Brigitte, η εμφάνιση της θυμίζει δυτική γυναίκα, έχει λευκό δέρμα, πράσινα μάτια και φορά μαύρο φόρεμα. Πιστεύεται ότι είναι η πρώτη γυναίκα που θάφτηκε σε νεκροταφείο και πως μπορεί να θεραπεύσει κάθε αρρώστια που έχει προέλθει από μαγεία. Το αγαπημένο της ποτό είναι το ρούμι ανάμικτο με καυτερές πιπεριές, ποτό που είναι τόσο καυτό που οι ιερείς καταλαβαίνουν αν η κατάληψη είναι πραγματική, άμα νιώσουν τη γεύση του στα χείλη τους...
ΟΙ ΜΑΚΑΒΡΙΟΙ ΒΑΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ
Στην οικογένεια των βαρόνων ανήκει και ο Cimetiere, ο ανατολικός φύλακας των νεκροταφείων. Την παρουσία του μπορεί να την καταλάβει κάποιος αν νιώσει πως κάτι τον ακολουθεί ενώ βαδίζει μέσα σε ένα νεκροταφείο. Από την άλλη ο Baron La Croix (ο βαρόνος του σταυρού) είναι ο πιο ευγενής και καλόκαρδος Loa, αφού γνωρίζει τις απαντήσεις στα φιλοσοφικά ερωτήματα του θανάτου και τις προσφέρει χωρίς να κάνει διαχωρισμούς. Ο Baron Kriminel όμως, είναι το πιο επικίνδυνο πνεύμα, για το οποίο πιστεύεται πως ήταν κάποτε ένας εγκληματίας, που όμως δεν τιμωρήθηκε ποτέ. Μάρτυρες λεν επίσης, πως όταν καταλαμβάνει κάποιον, τον αναγκάζει να φάει τη σάρκα του και να μαχαιρώσει τους γύρω του! Το μόνο που τον κατευνάζει είναι οι φωνές από κότες που καίγονται ζωντανές.... Πιστεύεται τέλος, πως αποδίδει άμεση τιμωρία, αν και επιστρέφει πάντα την περίοδο του Fet Ghede (2 Νοεμβρίου που είναι η μέρα των ψυχών) για να λάβει την πληρωμή του, που συχνά είναι το ίδιο το άτομο που τον είχε καλέσει....
Είμαι βέβαιη πως όλα τα παραπάνω για τους "Αγίους" του Βουντού θα πρέπει να μοιάζουν περίεργα, κυρίως σε εμάς του Έλληνες που απέχουμε από τους...εξωτικούς τύπους λατρείας. Κι όμως πρόκειται για μια πολύ ζωντανή θρησκεία με εκατοντάδες χιλιάδες πιστούς, ίσως και περισσότερους. Άλλωστε, όπως και οι ίδιοι λεν συχνά, "το 60% από εμάς είμαστε Ρωμαιοκαθολικοί, το 40% Προτεστάντες, όμως το 100% απόλυτα πιστοί στο Vodum!!!"
Πηγή : Περιοδικό Mystery, τεύχος 78, σελ. 30-33
"Η συνείδηση είναι το βάθος του ανθρώπου. Η Αγάπη είναι το πλάτος του..."
|
| |
| |
