Το Νεκρομαντείο του Αχέροντα
Η ανάγκη του ανθρώπου να προβλέψει το μέλλον του -σε μια προσπάθεια να κατευθύνει τη μοίρα του και να προλάβει το «κακό»- είναι σχεδόν τόσο παλιά, που θα λέγαμε ότι ανάγεται στην εποχή που έκανε το πρώτο του βήμα σε δυο μόνο πόδια.
Οι γραπτές πηγές μας, ξεκινώντας από τον Όμηρο, μαρτυρούν ότι καμία σοβαρή ενέργεια, όπως π.χ. μια πολεμική εκστρατεία του όπως πχ. στον Τρωικό Πόλεμο ή για την ίδρυση μιας αποικίας στους αρχαϊκούς χρόνους δεν διανοούνταν πριν συμβουλευτούν ένα μάντη.
Ο Κάλχας και ο Τειρεσίας σαφώς καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις με αυτό το «κληρονομικό χάρισμα».
Το αρχαίο Νεκρομαντείο του Αχέροντα βρίσκεται κοντά στο Καναλάκι, στο χωριό Μεσοπόταμος, του Νομού Πρεβέζης, στο σημείο όπου έσμιγε ο ποταμός Αχέρων με τον Κωκυτό και τον Πυριφλεγέθοντα, στις βορειοδυτικές όχθες της Αχερουσίας Λίμνης, η οποία στην αρχαιότητα αποτελούσε την είσοδο του κόσμου των ψυχών.
Το όνομα του ποταμού Αχέροντος σημαίνει «χωρίς χαρά» ( από τη λέξη αχός, δηλ. λύπη ), σύμφωνα με την παράδοση ονομάζεται δε και Μαυροπόταμος, διότι κατά την Τιτανομαχία οι Τιτάνες ξεδίψαγαν από τα νερά του για αυτό κι ο Θεός Ζευς τα έκανε μαύρα. Κατά την Παράδοση, ο Αχέρων, μαζί με τους άλλους δύο ποταμούς που συνενωνόταν, τον Πυριφλεγέθωνα και τον Κωκυτό (τον «θρήνο»), όριζαν τα σύνορα της χώρας του Θεού Άδη.
Η λίμνη σήμερα μπορεί να μην υπάρχει πια, καθώς έχει αποξηρανθεί και τη θέση της καταλαμβάνουν καταπράσινοι αγροί, αλλά το Νεκρομαντείο του Αχέροντα στέκεται περήφανο και σχεδόν αλώβητο στο βραχώδη λόφο, στη βορειοδυτική νοητή κοίτη της λίμνης.
Ανασκάφτηκε μόλις το 1958, Η παλαιότερη χρήση του λόφου όπου σώζεται το νεκρομαντείο ανάγεται στη μυκηναϊκή εποχή (14ος-13οςαι.π.Χ.), στην οποία χρονολογούνται τρεις παιδικοί τάφοι με λιγοστά ευρήματα. Αργότερα στο χώρο πρέπει να ιδρύθηκε ιερό αφιερωμένο στη θεότητα της Γης, όπως δείχνουν όστρακα αγγείων και πήλινα ειδώλια,
Που βρέθηκαν στους δυτικούς πρόποδες του λόφου και χρονολογούνται μέχρι και τα μέσα του 7ου αι. π.Χ. Τα σωζόμενα λείψανα του νεκρομαντείου χρονολογούνται στην ελληνιστική περίοδο.
Είναι χτισμένο στην κορυφή αυτού του λόφου, στον οποίο κατέληγαν οι επισκέπτες από το Ακρωτήρι Χειμέριο του χωριού Αμμουδιά. Εδώ οι αρχαίοι τοποθετούσαν τις Πύλες του Κάτω Κόσμου που οδηγούσαν στο βασίλειο του Άδη για να επικοινωνήσουν με τις ψυχές των αγαπημένων τους προσώπων
Στην Αχερουσία λίμνη χυνόντουσαν τρεις ποταμοί: ο Αχέροντας (= χωρίς χαρά ή κατά μία άλλη έννοια «άχος»=θλίψη και, κατά συνέπεια, η θλίψη που προκαλεί ο θάνατος), ο Μαύρος Κωκυτός (=θρήνος) και ο Βωβός Πυριφλεγέθων (=πύρινος), ο οποίος δεν υπάρχει πια. Τα ονόματα και των τριών παραπέμπουν στο βαρύ πένθος αλλά και σε πύρινη κόλαση, όπου μόνιμοι συνοδοιπόροι των ψυχών-σκιών ήταν πλέον ο θρήνος, η βαρυγκώμια, η ζοφερή ατμόσφαιρα με την οποία έπρεπε να συμφιλιωθούν.
Νεκυομαντείο είναι η αρχαιοελληνική του ονομασία από τη λέξη νέκυς που σημαίνει νεκρός. Εξάλλου όλα σχεδόν τα ονόματα που συνδέονται με τις μυθολογικές αναφορές του τόπου ως τελευταία κατοικία των ψυχών ανάγονται σε μακάβριες περιγραφές.
Το Νεκρομαντείο χρονολογείται από τον 5ο – 4ο π.Χ. αι., πυρπολήθηκε και καταστράφηκε απ’ τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. και ξανά κατοικήθηκε τον 1ο π.Χ. αι.
Στις ανασκαφές που έχουν γίνει στην περιοχή έχουν βρεθεί σημαντικά ευρήματα.
Από αρχιτεκτονικής άποψης το Νεκρομαντείο ταυτίζεται με μεγαλοπρεπές μαυσωλείο της Ανατολής του 5ου αι.
Αποτελείται από πολυγωνική τοιχοδομία, σιδερόφρακτες πύλες, εσωτερική διαίρεση με διαδρόμους κατασκευή που εξυπηρετεί τη λατρεία και τις τελετουργίες των υποχθόνιων θεών.
Το κυρίως ιερό είναι ένα τετράγωνο κτίριο με πλευρές 22μ μήκους και χωρίζεται με δύο παράλληλους τοίχους σε μία κεντρική αίθουσα και δύο μικρές πλαϊνές. Περιλαμβάνει κυρίως αίθουσα, διαδρόμους, δωμάτια υποδοχής και προσωπικού, δωμάτια προετοιμασίας, αποθήκες στις οποίες διασώθηκαν πιθάρια με τις προσφορές των επισκεπτών, τον λαβύρινθο και το καθαυτό ιερό, όπου δίνονταν οι χρησμοί.
Κάτω από την κεντρική αίθουσα βρίσκεται μία άλλη υπόγεια αίθουσα λαξευμένη στο βράχο η οροφή της οποίας στηρίζεται σε δεκαπέντε πώρινα τόξα.
Η διαδικασία μύησης
Περιγράφοντας την αρχιτεκτονική μπαίνουμε βήμα – βήμα και στην διαδικασία της μύησης:
Μόλις ο επισκέπτης διέσχιζε την είσοδο του νεκρομαντείου βρισκόταν στην υπαίθρια αυλή. Οι ιερείς τον υποδέχονταν και τον οδηγούσαν στα δωμάτια υποδοχής που βρισκόταν δίπλα. Εκεί υπήρχαν και άλλα δωμάτια τα οποία ήταν βοηθητικοί χώροι ή χώροι προσωπικού. Το πρώτο πράγμα που έκαναν οι ιερείς του νεκρομαντείου ήταν να πάρουν πληροφορίες για το λόγο της επίσκεψης, την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση του επισκέπτη και στη συνέχεια τον οδηγούσαν στο νότιο τμήμα της αυλής όπου βρισκόταν τα δωμάτια παραμονής και προδιαίτησης. Εκεί παρέμειναν οι επισκέπτες για να προετοιμαστούν για τη όποια δοκιμασία που θα έπρεπε να ακολουθούσαν.
Μετά την προετοιμασία τους, ο ιερέας τούς οδηγούσε μέσα από τις δύο πύλες στα υπνοδωμάτια. Εδώ οι επισκέπτες υποβάλλονταν σε ειδική δίαιτα με κουκιά, χοιρινό λίπος και όστρακα, ουσίες που προκαλούσαν αναστάτωση στον οργανισμό τους. Όταν έκρινε ο ιερέας ότι κάποιος ήταν έτοιμος, τον οδηγούσε στον ανατολικό διάδρομο μέσα από την τρίτη πύλη. Πριν από αυτό όμως επισκεπτόταν το λουτρό όπου έριχνε μια πέτρα δεξιά του για να εξορκίσει το κακό και έπλενε τα χέρια του στο λουτήρα (ένα πιθάρι με νερό).
Μετά το πλύσιμο των χεριών τον επισκέπτη τον οδηγούσαν στο τελευταίο βόρειο δωμάτιο παραμονής για άγνωστο χρονικό διάστημα όπου η δίαιτα ήταν αυστηρότερη και με τις συνεχείς προσευχές αλλά και τις διηγήσεις του ιερέα μέσα στο σκοτάδι, οι αισθήσεις άρχισαν να υπολειτουργούν οδηγώντας τον σε μια κατάσταση παραισθήσεων. Τελικά με οδηγό τον ιερέα, ο επισκέπτης έβγαινε στον ανατολικό διάδρομο όπου θυσίαζε ένα ζώο (συνήθως πρόβατο) και κατευθύνονταν στην πύλη του νότιου διαδρόμου.
Ο νότιος διάδρομος ήταν δαιδαλώδης σαν λαβύρινθος με τρεις τοξωτές πύλες που είχαν σιδερένιες πόρτες με καρφιά ώστε να ενισχύει την αίσθηση του κάτω κόσμου. Εδώ πρόσφεραν στους θεούς άλευρα (άλφιτα) μέσα σε πήλινες λεκάνες που τις έσπαζαν επιτόπου. Η τελευταία πύλη ήταν η είσοδος του ιερού επίσης σιδερόφρακτη και οδηγούσε στην κεντρική αίθουσα του ιερού, μια αίθουσα μεγέθους 15 Χ 4,25 μ. δεξιά και αριστερά της οποίας υπήρχαν από τρία δωμάτια τα οποία ήταν αποθηκευτικοί χώροι για δημητριακά και προσφορές των επισκεπτών. Εδώ στην κεντρική αίθουσα γινόταν οι «χοές» δηλ. προσφορές σε υγρή μορφή, όπως γάλα, μέλι, κρασί και αίμα θυσιασμένων ζώων, που χύνονταν στο πλακόστρωτο δάπεδο για να εξευμενίσουν τους θεούς του κάτω κόσμου.
Όταν η κατάσταση τους άγγιζε το επιθυμητό για τους ιερείς επίπεδο τότε οδηγούνταν στα έγκατα του Νεκρομαντείου, κατεβαίνοντας μία πέτρινη απότομη σκάλα και μέσω ενός δαιδαλώδους διαδρόμου, σκοτεινού και υγρού, το οποίο διέκοπταν σιδερένιες πύλες -προφανώς για να επιτείνουν την αίσθηση ότι βρίσκονται όσο εγγύτερα γίνεται στο υποχθόνιο ανεβοκατεβάζουν στο βωμό είδωλα, που αναπαριστούσαν ανθρώπινες μορφές. Επίσης Σ’ όλη τούτη τη διαδρομή ο οδηγός ιερέας δεν έπαυε να επικαλείται, σύμφωνα με τον Λουκιανό, τις ψυχές των νεκρών, "τη νυχτερινή Εκάτη και τη φοβερή Περσεφόνη”, ανακατώνοντας μερικά βαρβαρικά και χωρίς σημασία ονόματα και λέξεις πολυσύλλαβες.
Μετά από αυτό, στο χώρο εμφανιζόταν και οι «σκιές» των νεκρών και μιλούσαν στον επισκέπτη. Χρησμούς όμως δε ζητούσαν οι αρχαίοι μόνο από τους θεούς αλλά και από τους προσφιλείς τους νεκρούς, οι ψυχές των οποίων, άυλες σκιές, τριγυρνούσαν αέναα στο υποχθόνιο βασίλειο του Πλούτωνα, στα έγκατα της Αχερουσίας λίμνης.
Τέλος ο επισκέπτης οδηγούνταν στην έξοδο του ανατολικού διαδρόμου για να μη συναντηθεί με τους άλλους που ακόμα προετοιμαζόταν. Δεν έπρεπε να πει σε κανέναν τι είδε και τι έζησε γιατί θεωρούνταν βλασφημία
(Όσο για τις απαραίτητες χοές, με τη μορφή του αίματος, έχουμε τη μαρτυρία του Ομήρου, ο οποίος στην Οδύσσεια, στη ραψωδία λ’ «νεκυία», περιγράφει την κατάβαση του Οδυσσέα στον Κάτω Κόσμο με σκοπό, μετά από παρότρυνση της μάγισσας Κίρκης, να πάρει χρησμό από το μάντη Τειρεσία για το ταξίδι της επιστροφής του. Εκεί συναντήθηκε και με τη μητέρα του, η οποία τον αναγνώρισε μόνο αφότου έχυσε αίμα στο χώμα.)
«Θαύμα» ακουστικής χαρακτηρίζεται το Νεκρομαντείο του Αχέροντα σε έρευνα των διδακτόρων του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτη Καραμπατζάκη και Βασίλη Ζαφρανά, που παρουσιάστηκε σε επιστημονικό συνέδριο στην Ιταλία. Οι δύο επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα, ύστερα από μελέτη 12 ετών, ότι στην υπόγεια αίθουσα του νεκρομαντείου, βασιλεύει... απόλυτη ησυχία. Όπως αναφέρουν, πρόκειται για έναν πολύ καλά ηχομονωμένο θάλαμο, που τα 15 τόξα του μειώνουν στο ελάχιστο την αντήχηση.
Έτσι, δεν είναι τυχαίο που το Νεκρομαντείο του Αχέροντα θεωρούνταν το «Κατώφλι του Κάτω Κόσμου».Οι κ.κ. Καραμπατζάκης και Ζοφρανάς, χρειάστηκαν αλλεπάλληλες μετρήσεις και διαφορετικά και εξελιγμένα τεχνολογικά μέσα, για να επιβεβαιώσουν αυτό το φαινόμενο. Η παρατήρηση των τόξων, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερα χαμηλές τιμές του χρόνου αντήχησης και του θορύβου βάθους, οδήγησαν τους δύο ερευνητές στο συμπέρασμα ότι ο χώρος ήταν συνειδητά κατασκευασμένος, ώστε να δημιουργεί στον επισκέπτη του έντονα ψυχοακουστικά φαινόμενα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι οι ακουστικές τιμές, πλησιάζουν την ακουστικότητα που υπάρχει στους ανηχοϊκούς θαλάμους (σύγχρονα εργαστήρια ακουστικής).Στόχος των αρχαίων κατασκευαστών του Νεκρομαντείου του Αχέροντα ήταν να αποπροσανατολίζουν τις αισθήσεις του επισκέπτη, δίνοντάς του την ψευδαίσθηση της επαφής με τον Κάτω Κόσμο.
Μάλιστα, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δεν είναι δυνατό να αντιληφθούμε την μεγέθυνση των ψυχοακουστικών φαινομένων, αν αναλογιστούμε ότι οι επισκέπτες του Νεκρομαντείου περνούσαν από σωματικές και ψυχικές δοκιμασίες
Πηγή :proinoslogos
Πηγή http://el.wikipedia.org
Ας ξεκινήσω με τους πρώτους μυθικούς ήρωες της Αρχαίας Ελλάδος που έκαναν γνωστό το Νεκρομαντείο του Αχέροντα
Πρώτος είναι ο Τειρεσίας, καθώς του άρεσε να παρατηρεί τη φύση, σε ένα περίπατό του στο όρος Κυλλήνη είδε δύο φίδια που ζευγάρωναν. Ο Τειρεσίας τα χώρισε, και σαν το κατάφερε αμέσως μεταμορφώθηκε σε γυναίκα. Επτά χρόνια αργότερα, σε ανάλογο περίπατο, τα ξαναείδε να ζευγαρώνουν. Τα χώρισε πάλι και τότε ξανάγινε άνδρας.
Σε μια αντιδικία που είχαν ο Δίας με τη σύζυγό του, την Ήρα, κάλεσαν τον Τειρεσία για να πάρουν τη γνώμη του, αφού οι δύο θεοί γνώριζαν ότι είχε υπάρξει και άνδρας και γυναίκα διαδοχικά. Το ερώτημα που του έθεσαν ήταν: «Ποιος ηδονίζεται περισσότερο στην πράξη του έρωτα ο άνδρας ή η γυναίκα;» Ο Τειρεσίας απάντησε αδίστακτα: «Εφτά φορές περισσότερο η γυναίκα!» Η Ήρα θύμωσε από αυτή του την απάντηση, και για να τον τιμωρήσει τον τύφλωσε. Ο Δίας τότε, για να τον αποζημιώσει, του έδωσε το χάρισμα της μαντικής και διάρκεια ζωής εφτά γενεών.
Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας
Η κυρίως δράση του Τειρεσία τοποθετείται στη Θήβα, όπου υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ το μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό. Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον μύθο του Λαΐου και του Οιδίποδα.
Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθιά γηρατειά, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Η Οδύσσεια τον παρουσιάζει να συνεχίζει να ασκεί τη μαντική τέχνη ακόμα και στον Άδη, όπου πήγε να τον συμβουλευθεί ο Οδυσσέας
Δεύτερη φυσιογνωμία είναι Ο Οδυσσέας μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης, που ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλέμαχου.
Η Ιθάκη ήταν ένα από τα πολλά νησιά που περιλαμβάνονταν στο βασίλειο του Οδυσσέα, μεταξύ των Ιόνιων νήσων της Αρχαίας Ελλάδος. Το βασίλειό του φαίνεται πως είχε και ένα μικρό προπύργιο στην ηπειρωτική Ελλάδα, κοντά στον ποταμό Αχελώο. Τα ακριβή στοιχεία και όρια του βασιλείου δεν είναι γνωστά, καθώς οι πληροφορίες που παρέχει ο Όμηρος είναι ασαφείς.
Η πρώτη και παλαιότερη αναφορά του νεκρομαντείου του Αχέροντα γίνεται από τον Όμηρο στην Οδύσσεια, όταν η Κίρκη συμβουλεύει τον Οδυσσέα να συναντήσει στον Κάτω Κόσμο τον τυφλό μάντη Τειρεσία και να πάρει χρησμό για την επιστροφή στην πατρίδα του (κ 488 κ.ε.), και αμέσως παρακάτω δίνει τη συναρπαστική περιγραφή της καθόδου του Οδυσσέα, ενός θνητού, στον Άδη (λ 24 κ.ε.). Στοιχείο που παρατηρεί και ο Παυσανίας σχεδόν χίλια χρόνια αργότερα είναι εκπληκτική, η ομοιότητα της ομηρικής περιγραφής με τη θέση του νεκρομαντείου, Θεωρούμε ότι ο Όμηρος πρέπει να είχε δει τα μέρη αυτά (1.17.5).
Ωστόσο, στην ελληνική μυθολογία και άλλοι ήρωες είχαν τολμήσει αυτή την κατάβαση στον Άδη: ο Ορφέας για να φέρει στη γη την αγαπημένη του Ευρυδίκη, ο Ηρακλής για να φέρει στο βασιλιά Ευρυσθέα τον Κέρβερο, τον τρικέφαλο σκύλο-φύλακα της εξόδου από τον Άδη, και ο Θησέας με τον Πειρίθου για να αρπάξουν την Περσεφόνη.
Ας συνεχίσουμε την συνάντηση του Οδυσσέα με τον Τειρεσία
Οι ναύτες μπήκαν στο πλοίο και σήκωσαν το κατάρτι και τα πανιά τότε η Κίρκη τους έστειλε ούριο άνεμο. Κατά τη δύση του ήλιου είχαν διασχίσει τον Ωκεανό και έφτασαν στη χώρα των Κιμμερίων, όπου βασίλευε αιώνιο, πηχτό σκοτάδι. Εκεί σταμάτησαν, σύμφωνα με τις οδηγίες της Κίρκης, σ' ένα ακρογιάλι μικρό που είχε γύρω δάση από λυγερές λεύκες και ιτιές. Ο Οδυσσέας συνέχισε πεζός με δυο μονάχα συντρόφους του, τον Περιμήδη και τον Ευρύλοχο, οι οποίοι βαστούσαν τα σφαχτάρια που τον είχε συμβουλέψει η μάγισσα να πάρει μαζί του.
Περπατούσαν πλάι στο ρέμα του Ωκεανού, ώσπου έφτασαν στην είσοδο του Άδη. Εκεί ο Οδυσσέας άνοιξε βαθύ λάκκο και πρόσφερε χοές (αναίμακτες θυσίες) από μέλι, γάλα, κρασί, νερό και αλεύρι. Κατόπιν φωνάζοντας δυνατά, έταξε στις ψυχές των νεκρών να θυσιάσει στέρφες δαμάλες μόλις φτάσει στην Ιθάκη και στον Τειρεσία το καλύτερο μαύρο κριάρι του κοπαδιού του. Στη συνέχεια έσφαξε τ' αρνιά που είχε μαζί του, γιατί ήταν απαραίτητο, για να μιλήσουν οι ψυχές των νεκρών, να πιούνε ζεστό αίμα.
Σε λίγο τον πλησίασε η ψυχή του Ελπήνορα, του νέου που σκοτώθηκε λίγο πριν την αναχώρησή τους από την Αία. Αυτός μπορούσε να συνομιλήσει μαζί του χωρίς να πιει αίμα γιατί ήταν ακόμη άταφος. Με κλάματα και λόγια αγωνίας του ζήτησε να τον θάψει μ' όλες τις τιμές μόλις επέστρεφε στο νησί της Κίρκης, για να πάψει η ψυχή του να πλανιέται αδιάκοπα στον Άδη και να μη γίνει κακό στοιχειό για τον ίδιο τον Οδυσσέα.
Πρώτη ήρθε η ψυχή του Ελπήνορα και έπειτα η ψυχή της μητέρας του Αντίκλειας. Μόλις έγινε η θυσία συγκεντρώθηκαν γύρω του χιλιάδες σκιές πεθαμένων. Ο Οδυσσέας όμως τις εμπόδιζε να πλησιάσουν προτάσσοντας το σπαθί του, γιατί πρώτα ήθελε να μιλήσει με τον Τειρεσία παρ’ όλα αυτά περίμενε να ακούσει όλους όσους εμφανίστηκαν μπροστά του Ύστερα λοιπόν από τον ερχομό της ψυχής της Αντίκλειας, μαζεύτηκαν γύρω από το λάκκο πλήθος άλλες ψυχές, επιφανών γυναικών αρχοντικής καταγωγής. Πρώτα ήρθε η Τυρώ, μετά η Αντιόπη, η Αλκμήνη, η Μεγάρη, η Επικάστη, η Χλώρη, η Λήδα, η Ιφιμέδεια. Συνάντησε επίσης τη Φαίδρα, την Πρόκρη, την Αριάδνη, την Κλυμένη, τη Μαίρα και τέλος την Εριφύλη.
Πρώτα μίλησε η Αρήτη, που παίνεψε τον Οδυσσέα και είπε ότι του αξίζουν δώρα πλουσιοπάροχα. Μαζί της συμφώνησε και ο γεροντότερος από τους άρχοντες Εχένηος.
Ακόμη εμφανίστηκε η ψυχή του Αγαμέμνονα, που του περιέγραψε τη σκηνή της δολοφονίας του από τον Αίγισθο και τη γυναίκα του Κλυταιμνήστρα. Στη συνέχεια εμφανίζονται οι ψυχές του Αχιλλέα, του Πατρόκλου, του Αντίλοχου και του Αίαντα.
Μετά την απομάκρυνση του Αίαντα, ο Οδυσσέας, συνάντησε στον Άδη και άλλους επιφανείς άντρες, όπως το Μίνωα, τον Ωρίωνα, τον Τιτυό, τον Τάνταλο, το Σίσυφο, τον Ηρακλή.
Στη συνέχεια έφτασε κοντά του η ψυχή του μάντη Τειρεσία. Αυτός ήπιε από το ζεστό αίμα της θυσίας και προφήτεψε όλες τις περιπέτειές του. Το ταξίδι της επιστροφής θα έχει πολλές δυσκολίες, γιατί είναι χολωμένος μαζί του ο θαλασσοσείστης Ποσειδώνας, επειδή τύφλωσε με δόλο το γιο του τον Πολύφημο. Όμως, παρόλα αυτά, είναι γραφτό να γυρίσουν στην πατρίδα. Μόνο πρέπει να είναι πολύ προσεχτικοί σαν θα φτάσουν στη Θρινακία, στο νησί του Ήλιου• δεν πρέπει με κανέναν τρόπο ν' αγγίξουν τα βόδια και τα πρόβατα του λαμπρού θεού. Αν συμβεί αυτό, τότε θα φτάσει μόνος του στην Ιθάκη μετά από πολλές ταλαιπωρίες, πάνω σε ξένο καράβι. Εκεί θα πρέπει να αντιμετωπίσει τους πολυάριθμους μνηστήρες της γυναίκας του που διεκδικούν τη βασιλεία. Αν τους νικήσει θα πρέπει να κάνει θυσία στον Ποσειδώνα, για να περάσει ήσυχος την υπόλοιπη ζωή του. Ο Οδυσσέας δέχτηκε τα λόγια του Τειρεσία σαν θέλημα θεών.
Μόλις απομακρύνθηκε ο Τειρεσίας, ήρθε πάλι η ψυχή της μητέρας του Οδυσσέα, Αντίκλειας, και αφού ήπιε αίμα αρχίζει να του μιλάει. Του αναφέρει για τη γυναίκα του Πηνελόπη, ότι παραμένει πιστή και τον περιμένει με αγωνία, ύστερα για τ’ άλλα αγαπημένα του πρόσωπα, για το γιο του, και για τον πατέρα του. Καθώς η ψυχή της φεύγει σαν μορφή ονειρική τον συμβουλεύει να βγει γρήγορα από τον Άδη και να γυρίσει στην Ιθάκη.
Τον Κάτω Κόσμο επισκέφτηκε ζωντανός και ο Ηρακλής, προκειμένου να εκπληρώσει το 12ο και τελευταίο άθλο που του επέβαλλε ο Ευρυσθέας: να του φέρει στα πόδια του τον τρομερό Κέρβερο. Αυτός πιο τυχερός ολοκλήρωσε την αποστολή του χωρίς ωστόσο και ο Ευρυσθέας να εκπληρώσει την υπόσχεση του. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Αλλά κι εμείς για την ιστορία δεν πρέπει να ξεχάσουμε να αναφέρουμε τον άλλον ήρωα, το Θησέα, ο οποίος είχε το διακαή πόθο να παντρευτεί θεοκόρη και αποφάσισε αυτή να είναι η Περσεφόνη. Έκανε λοιπόν το ταξίδι με το φίλο του Πειρίθο αλλά γύρισαν με άδεια χέρια. Κάποιες φορές βέβαια οι λόγοι δεν ήταν και τόσο ρομαντικοί, π.χ. οι απεσταλμένοι του Κορίνθιου τυράννου Περίανδρου είχαν αποστολή να συναντήσουν τη γυναίκα του Μέλισσα και να μάθουν που ήταν κρυμμένος ένας αμύθητος θησαυρός.
Ως γνωστό στην αρχαία Ελλάδα υπήρξαν και άλλα εξ’ ίσου σημαντικά νεκρομαντεία για τα οποία θα μιλήσουμε προσεχώς όπως στο Ταίναρο: Το Νεκρομαντείο του Ποσειδώνα, Το άντρο του Τροφωνίου & το Σοφό Βιβλίο του Πυθαγόρα και πολλά άλλα
Πηγές
Το Μυστήριο των Μαντείων, Κονιδάρη.
Δάκαρης Σ., Το Νεκυομαντείο του Αχέροντα.
Λαδιά Ε., Τα Ψυχομαντεία & ο Υποχθόνιος Κόσμος των Ελλήνων, Gema.
Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, Εκδοτική Αθηνών.
Η ανάγκη του ανθρώπου να προβλέψει το μέλλον του -σε μια προσπάθεια να κατευθύνει τη μοίρα του και να προλάβει το «κακό»- είναι σχεδόν τόσο παλιά, που θα λέγαμε ότι ανάγεται στην εποχή που έκανε το πρώτο του βήμα σε δυο μόνο πόδια.
Οι γραπτές πηγές μας, ξεκινώντας από τον Όμηρο, μαρτυρούν ότι καμία σοβαρή ενέργεια, όπως π.χ. μια πολεμική εκστρατεία του όπως πχ. στον Τρωικό Πόλεμο ή για την ίδρυση μιας αποικίας στους αρχαϊκούς χρόνους δεν διανοούνταν πριν συμβουλευτούν ένα μάντη.
Ο Κάλχας και ο Τειρεσίας σαφώς καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις με αυτό το «κληρονομικό χάρισμα».
Το αρχαίο Νεκρομαντείο του Αχέροντα βρίσκεται κοντά στο Καναλάκι, στο χωριό Μεσοπόταμος, του Νομού Πρεβέζης, στο σημείο όπου έσμιγε ο ποταμός Αχέρων με τον Κωκυτό και τον Πυριφλεγέθοντα, στις βορειοδυτικές όχθες της Αχερουσίας Λίμνης, η οποία στην αρχαιότητα αποτελούσε την είσοδο του κόσμου των ψυχών.
Το όνομα του ποταμού Αχέροντος σημαίνει «χωρίς χαρά» ( από τη λέξη αχός, δηλ. λύπη ), σύμφωνα με την παράδοση ονομάζεται δε και Μαυροπόταμος, διότι κατά την Τιτανομαχία οι Τιτάνες ξεδίψαγαν από τα νερά του για αυτό κι ο Θεός Ζευς τα έκανε μαύρα. Κατά την Παράδοση, ο Αχέρων, μαζί με τους άλλους δύο ποταμούς που συνενωνόταν, τον Πυριφλεγέθωνα και τον Κωκυτό (τον «θρήνο»), όριζαν τα σύνορα της χώρας του Θεού Άδη.
Η λίμνη σήμερα μπορεί να μην υπάρχει πια, καθώς έχει αποξηρανθεί και τη θέση της καταλαμβάνουν καταπράσινοι αγροί, αλλά το Νεκρομαντείο του Αχέροντα στέκεται περήφανο και σχεδόν αλώβητο στο βραχώδη λόφο, στη βορειοδυτική νοητή κοίτη της λίμνης.
Ανασκάφτηκε μόλις το 1958, Η παλαιότερη χρήση του λόφου όπου σώζεται το νεκρομαντείο ανάγεται στη μυκηναϊκή εποχή (14ος-13οςαι.π.Χ.), στην οποία χρονολογούνται τρεις παιδικοί τάφοι με λιγοστά ευρήματα. Αργότερα στο χώρο πρέπει να ιδρύθηκε ιερό αφιερωμένο στη θεότητα της Γης, όπως δείχνουν όστρακα αγγείων και πήλινα ειδώλια,
Που βρέθηκαν στους δυτικούς πρόποδες του λόφου και χρονολογούνται μέχρι και τα μέσα του 7ου αι. π.Χ. Τα σωζόμενα λείψανα του νεκρομαντείου χρονολογούνται στην ελληνιστική περίοδο.
Είναι χτισμένο στην κορυφή αυτού του λόφου, στον οποίο κατέληγαν οι επισκέπτες από το Ακρωτήρι Χειμέριο του χωριού Αμμουδιά. Εδώ οι αρχαίοι τοποθετούσαν τις Πύλες του Κάτω Κόσμου που οδηγούσαν στο βασίλειο του Άδη για να επικοινωνήσουν με τις ψυχές των αγαπημένων τους προσώπων
Στην Αχερουσία λίμνη χυνόντουσαν τρεις ποταμοί: ο Αχέροντας (= χωρίς χαρά ή κατά μία άλλη έννοια «άχος»=θλίψη και, κατά συνέπεια, η θλίψη που προκαλεί ο θάνατος), ο Μαύρος Κωκυτός (=θρήνος) και ο Βωβός Πυριφλεγέθων (=πύρινος), ο οποίος δεν υπάρχει πια. Τα ονόματα και των τριών παραπέμπουν στο βαρύ πένθος αλλά και σε πύρινη κόλαση, όπου μόνιμοι συνοδοιπόροι των ψυχών-σκιών ήταν πλέον ο θρήνος, η βαρυγκώμια, η ζοφερή ατμόσφαιρα με την οποία έπρεπε να συμφιλιωθούν.
Νεκυομαντείο είναι η αρχαιοελληνική του ονομασία από τη λέξη νέκυς που σημαίνει νεκρός. Εξάλλου όλα σχεδόν τα ονόματα που συνδέονται με τις μυθολογικές αναφορές του τόπου ως τελευταία κατοικία των ψυχών ανάγονται σε μακάβριες περιγραφές.
Το Νεκρομαντείο χρονολογείται από τον 5ο – 4ο π.Χ. αι., πυρπολήθηκε και καταστράφηκε απ’ τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. και ξανά κατοικήθηκε τον 1ο π.Χ. αι.
Στις ανασκαφές που έχουν γίνει στην περιοχή έχουν βρεθεί σημαντικά ευρήματα.
Από αρχιτεκτονικής άποψης το Νεκρομαντείο ταυτίζεται με μεγαλοπρεπές μαυσωλείο της Ανατολής του 5ου αι.
Αποτελείται από πολυγωνική τοιχοδομία, σιδερόφρακτες πύλες, εσωτερική διαίρεση με διαδρόμους κατασκευή που εξυπηρετεί τη λατρεία και τις τελετουργίες των υποχθόνιων θεών.
Το κυρίως ιερό είναι ένα τετράγωνο κτίριο με πλευρές 22μ μήκους και χωρίζεται με δύο παράλληλους τοίχους σε μία κεντρική αίθουσα και δύο μικρές πλαϊνές. Περιλαμβάνει κυρίως αίθουσα, διαδρόμους, δωμάτια υποδοχής και προσωπικού, δωμάτια προετοιμασίας, αποθήκες στις οποίες διασώθηκαν πιθάρια με τις προσφορές των επισκεπτών, τον λαβύρινθο και το καθαυτό ιερό, όπου δίνονταν οι χρησμοί.
Κάτω από την κεντρική αίθουσα βρίσκεται μία άλλη υπόγεια αίθουσα λαξευμένη στο βράχο η οροφή της οποίας στηρίζεται σε δεκαπέντε πώρινα τόξα.
Η διαδικασία μύησης
Περιγράφοντας την αρχιτεκτονική μπαίνουμε βήμα – βήμα και στην διαδικασία της μύησης:
Μόλις ο επισκέπτης διέσχιζε την είσοδο του νεκρομαντείου βρισκόταν στην υπαίθρια αυλή. Οι ιερείς τον υποδέχονταν και τον οδηγούσαν στα δωμάτια υποδοχής που βρισκόταν δίπλα. Εκεί υπήρχαν και άλλα δωμάτια τα οποία ήταν βοηθητικοί χώροι ή χώροι προσωπικού. Το πρώτο πράγμα που έκαναν οι ιερείς του νεκρομαντείου ήταν να πάρουν πληροφορίες για το λόγο της επίσκεψης, την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση του επισκέπτη και στη συνέχεια τον οδηγούσαν στο νότιο τμήμα της αυλής όπου βρισκόταν τα δωμάτια παραμονής και προδιαίτησης. Εκεί παρέμειναν οι επισκέπτες για να προετοιμαστούν για τη όποια δοκιμασία που θα έπρεπε να ακολουθούσαν.
Μετά την προετοιμασία τους, ο ιερέας τούς οδηγούσε μέσα από τις δύο πύλες στα υπνοδωμάτια. Εδώ οι επισκέπτες υποβάλλονταν σε ειδική δίαιτα με κουκιά, χοιρινό λίπος και όστρακα, ουσίες που προκαλούσαν αναστάτωση στον οργανισμό τους. Όταν έκρινε ο ιερέας ότι κάποιος ήταν έτοιμος, τον οδηγούσε στον ανατολικό διάδρομο μέσα από την τρίτη πύλη. Πριν από αυτό όμως επισκεπτόταν το λουτρό όπου έριχνε μια πέτρα δεξιά του για να εξορκίσει το κακό και έπλενε τα χέρια του στο λουτήρα (ένα πιθάρι με νερό).
Μετά το πλύσιμο των χεριών τον επισκέπτη τον οδηγούσαν στο τελευταίο βόρειο δωμάτιο παραμονής για άγνωστο χρονικό διάστημα όπου η δίαιτα ήταν αυστηρότερη και με τις συνεχείς προσευχές αλλά και τις διηγήσεις του ιερέα μέσα στο σκοτάδι, οι αισθήσεις άρχισαν να υπολειτουργούν οδηγώντας τον σε μια κατάσταση παραισθήσεων. Τελικά με οδηγό τον ιερέα, ο επισκέπτης έβγαινε στον ανατολικό διάδρομο όπου θυσίαζε ένα ζώο (συνήθως πρόβατο) και κατευθύνονταν στην πύλη του νότιου διαδρόμου.
Ο νότιος διάδρομος ήταν δαιδαλώδης σαν λαβύρινθος με τρεις τοξωτές πύλες που είχαν σιδερένιες πόρτες με καρφιά ώστε να ενισχύει την αίσθηση του κάτω κόσμου. Εδώ πρόσφεραν στους θεούς άλευρα (άλφιτα) μέσα σε πήλινες λεκάνες που τις έσπαζαν επιτόπου. Η τελευταία πύλη ήταν η είσοδος του ιερού επίσης σιδερόφρακτη και οδηγούσε στην κεντρική αίθουσα του ιερού, μια αίθουσα μεγέθους 15 Χ 4,25 μ. δεξιά και αριστερά της οποίας υπήρχαν από τρία δωμάτια τα οποία ήταν αποθηκευτικοί χώροι για δημητριακά και προσφορές των επισκεπτών. Εδώ στην κεντρική αίθουσα γινόταν οι «χοές» δηλ. προσφορές σε υγρή μορφή, όπως γάλα, μέλι, κρασί και αίμα θυσιασμένων ζώων, που χύνονταν στο πλακόστρωτο δάπεδο για να εξευμενίσουν τους θεούς του κάτω κόσμου.
Όταν η κατάσταση τους άγγιζε το επιθυμητό για τους ιερείς επίπεδο τότε οδηγούνταν στα έγκατα του Νεκρομαντείου, κατεβαίνοντας μία πέτρινη απότομη σκάλα και μέσω ενός δαιδαλώδους διαδρόμου, σκοτεινού και υγρού, το οποίο διέκοπταν σιδερένιες πύλες -προφανώς για να επιτείνουν την αίσθηση ότι βρίσκονται όσο εγγύτερα γίνεται στο υποχθόνιο ανεβοκατεβάζουν στο βωμό είδωλα, που αναπαριστούσαν ανθρώπινες μορφές. Επίσης Σ’ όλη τούτη τη διαδρομή ο οδηγός ιερέας δεν έπαυε να επικαλείται, σύμφωνα με τον Λουκιανό, τις ψυχές των νεκρών, "τη νυχτερινή Εκάτη και τη φοβερή Περσεφόνη”, ανακατώνοντας μερικά βαρβαρικά και χωρίς σημασία ονόματα και λέξεις πολυσύλλαβες.
Μετά από αυτό, στο χώρο εμφανιζόταν και οι «σκιές» των νεκρών και μιλούσαν στον επισκέπτη. Χρησμούς όμως δε ζητούσαν οι αρχαίοι μόνο από τους θεούς αλλά και από τους προσφιλείς τους νεκρούς, οι ψυχές των οποίων, άυλες σκιές, τριγυρνούσαν αέναα στο υποχθόνιο βασίλειο του Πλούτωνα, στα έγκατα της Αχερουσίας λίμνης.
Τέλος ο επισκέπτης οδηγούνταν στην έξοδο του ανατολικού διαδρόμου για να μη συναντηθεί με τους άλλους που ακόμα προετοιμαζόταν. Δεν έπρεπε να πει σε κανέναν τι είδε και τι έζησε γιατί θεωρούνταν βλασφημία
(Όσο για τις απαραίτητες χοές, με τη μορφή του αίματος, έχουμε τη μαρτυρία του Ομήρου, ο οποίος στην Οδύσσεια, στη ραψωδία λ’ «νεκυία», περιγράφει την κατάβαση του Οδυσσέα στον Κάτω Κόσμο με σκοπό, μετά από παρότρυνση της μάγισσας Κίρκης, να πάρει χρησμό από το μάντη Τειρεσία για το ταξίδι της επιστροφής του. Εκεί συναντήθηκε και με τη μητέρα του, η οποία τον αναγνώρισε μόνο αφότου έχυσε αίμα στο χώμα.)
«Θαύμα» ακουστικής χαρακτηρίζεται το Νεκρομαντείο του Αχέροντα σε έρευνα των διδακτόρων του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτη Καραμπατζάκη και Βασίλη Ζαφρανά, που παρουσιάστηκε σε επιστημονικό συνέδριο στην Ιταλία. Οι δύο επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα, ύστερα από μελέτη 12 ετών, ότι στην υπόγεια αίθουσα του νεκρομαντείου, βασιλεύει... απόλυτη ησυχία. Όπως αναφέρουν, πρόκειται για έναν πολύ καλά ηχομονωμένο θάλαμο, που τα 15 τόξα του μειώνουν στο ελάχιστο την αντήχηση.
Έτσι, δεν είναι τυχαίο που το Νεκρομαντείο του Αχέροντα θεωρούνταν το «Κατώφλι του Κάτω Κόσμου».Οι κ.κ. Καραμπατζάκης και Ζοφρανάς, χρειάστηκαν αλλεπάλληλες μετρήσεις και διαφορετικά και εξελιγμένα τεχνολογικά μέσα, για να επιβεβαιώσουν αυτό το φαινόμενο. Η παρατήρηση των τόξων, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερα χαμηλές τιμές του χρόνου αντήχησης και του θορύβου βάθους, οδήγησαν τους δύο ερευνητές στο συμπέρασμα ότι ο χώρος ήταν συνειδητά κατασκευασμένος, ώστε να δημιουργεί στον επισκέπτη του έντονα ψυχοακουστικά φαινόμενα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι οι ακουστικές τιμές, πλησιάζουν την ακουστικότητα που υπάρχει στους ανηχοϊκούς θαλάμους (σύγχρονα εργαστήρια ακουστικής).Στόχος των αρχαίων κατασκευαστών του Νεκρομαντείου του Αχέροντα ήταν να αποπροσανατολίζουν τις αισθήσεις του επισκέπτη, δίνοντάς του την ψευδαίσθηση της επαφής με τον Κάτω Κόσμο.
Μάλιστα, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δεν είναι δυνατό να αντιληφθούμε την μεγέθυνση των ψυχοακουστικών φαινομένων, αν αναλογιστούμε ότι οι επισκέπτες του Νεκρομαντείου περνούσαν από σωματικές και ψυχικές δοκιμασίες
Πηγή :proinoslogos
Πηγή http://el.wikipedia.org
Ας ξεκινήσω με τους πρώτους μυθικούς ήρωες της Αρχαίας Ελλάδος που έκαναν γνωστό το Νεκρομαντείο του Αχέροντα
Πρώτος είναι ο Τειρεσίας, καθώς του άρεσε να παρατηρεί τη φύση, σε ένα περίπατό του στο όρος Κυλλήνη είδε δύο φίδια που ζευγάρωναν. Ο Τειρεσίας τα χώρισε, και σαν το κατάφερε αμέσως μεταμορφώθηκε σε γυναίκα. Επτά χρόνια αργότερα, σε ανάλογο περίπατο, τα ξαναείδε να ζευγαρώνουν. Τα χώρισε πάλι και τότε ξανάγινε άνδρας.
Σε μια αντιδικία που είχαν ο Δίας με τη σύζυγό του, την Ήρα, κάλεσαν τον Τειρεσία για να πάρουν τη γνώμη του, αφού οι δύο θεοί γνώριζαν ότι είχε υπάρξει και άνδρας και γυναίκα διαδοχικά. Το ερώτημα που του έθεσαν ήταν: «Ποιος ηδονίζεται περισσότερο στην πράξη του έρωτα ο άνδρας ή η γυναίκα;» Ο Τειρεσίας απάντησε αδίστακτα: «Εφτά φορές περισσότερο η γυναίκα!» Η Ήρα θύμωσε από αυτή του την απάντηση, και για να τον τιμωρήσει τον τύφλωσε. Ο Δίας τότε, για να τον αποζημιώσει, του έδωσε το χάρισμα της μαντικής και διάρκεια ζωής εφτά γενεών.
Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας
Η κυρίως δράση του Τειρεσία τοποθετείται στη Θήβα, όπου υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ το μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό. Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον μύθο του Λαΐου και του Οιδίποδα.
Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθιά γηρατειά, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Η Οδύσσεια τον παρουσιάζει να συνεχίζει να ασκεί τη μαντική τέχνη ακόμα και στον Άδη, όπου πήγε να τον συμβουλευθεί ο Οδυσσέας
Δεύτερη φυσιογνωμία είναι Ο Οδυσσέας μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης, που ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλέμαχου.
Η Ιθάκη ήταν ένα από τα πολλά νησιά που περιλαμβάνονταν στο βασίλειο του Οδυσσέα, μεταξύ των Ιόνιων νήσων της Αρχαίας Ελλάδος. Το βασίλειό του φαίνεται πως είχε και ένα μικρό προπύργιο στην ηπειρωτική Ελλάδα, κοντά στον ποταμό Αχελώο. Τα ακριβή στοιχεία και όρια του βασιλείου δεν είναι γνωστά, καθώς οι πληροφορίες που παρέχει ο Όμηρος είναι ασαφείς.
Η πρώτη και παλαιότερη αναφορά του νεκρομαντείου του Αχέροντα γίνεται από τον Όμηρο στην Οδύσσεια, όταν η Κίρκη συμβουλεύει τον Οδυσσέα να συναντήσει στον Κάτω Κόσμο τον τυφλό μάντη Τειρεσία και να πάρει χρησμό για την επιστροφή στην πατρίδα του (κ 488 κ.ε.), και αμέσως παρακάτω δίνει τη συναρπαστική περιγραφή της καθόδου του Οδυσσέα, ενός θνητού, στον Άδη (λ 24 κ.ε.). Στοιχείο που παρατηρεί και ο Παυσανίας σχεδόν χίλια χρόνια αργότερα είναι εκπληκτική, η ομοιότητα της ομηρικής περιγραφής με τη θέση του νεκρομαντείου, Θεωρούμε ότι ο Όμηρος πρέπει να είχε δει τα μέρη αυτά (1.17.5).
Ωστόσο, στην ελληνική μυθολογία και άλλοι ήρωες είχαν τολμήσει αυτή την κατάβαση στον Άδη: ο Ορφέας για να φέρει στη γη την αγαπημένη του Ευρυδίκη, ο Ηρακλής για να φέρει στο βασιλιά Ευρυσθέα τον Κέρβερο, τον τρικέφαλο σκύλο-φύλακα της εξόδου από τον Άδη, και ο Θησέας με τον Πειρίθου για να αρπάξουν την Περσεφόνη.
Ας συνεχίσουμε την συνάντηση του Οδυσσέα με τον Τειρεσία
Οι ναύτες μπήκαν στο πλοίο και σήκωσαν το κατάρτι και τα πανιά τότε η Κίρκη τους έστειλε ούριο άνεμο. Κατά τη δύση του ήλιου είχαν διασχίσει τον Ωκεανό και έφτασαν στη χώρα των Κιμμερίων, όπου βασίλευε αιώνιο, πηχτό σκοτάδι. Εκεί σταμάτησαν, σύμφωνα με τις οδηγίες της Κίρκης, σ' ένα ακρογιάλι μικρό που είχε γύρω δάση από λυγερές λεύκες και ιτιές. Ο Οδυσσέας συνέχισε πεζός με δυο μονάχα συντρόφους του, τον Περιμήδη και τον Ευρύλοχο, οι οποίοι βαστούσαν τα σφαχτάρια που τον είχε συμβουλέψει η μάγισσα να πάρει μαζί του.
Περπατούσαν πλάι στο ρέμα του Ωκεανού, ώσπου έφτασαν στην είσοδο του Άδη. Εκεί ο Οδυσσέας άνοιξε βαθύ λάκκο και πρόσφερε χοές (αναίμακτες θυσίες) από μέλι, γάλα, κρασί, νερό και αλεύρι. Κατόπιν φωνάζοντας δυνατά, έταξε στις ψυχές των νεκρών να θυσιάσει στέρφες δαμάλες μόλις φτάσει στην Ιθάκη και στον Τειρεσία το καλύτερο μαύρο κριάρι του κοπαδιού του. Στη συνέχεια έσφαξε τ' αρνιά που είχε μαζί του, γιατί ήταν απαραίτητο, για να μιλήσουν οι ψυχές των νεκρών, να πιούνε ζεστό αίμα.
Σε λίγο τον πλησίασε η ψυχή του Ελπήνορα, του νέου που σκοτώθηκε λίγο πριν την αναχώρησή τους από την Αία. Αυτός μπορούσε να συνομιλήσει μαζί του χωρίς να πιει αίμα γιατί ήταν ακόμη άταφος. Με κλάματα και λόγια αγωνίας του ζήτησε να τον θάψει μ' όλες τις τιμές μόλις επέστρεφε στο νησί της Κίρκης, για να πάψει η ψυχή του να πλανιέται αδιάκοπα στον Άδη και να μη γίνει κακό στοιχειό για τον ίδιο τον Οδυσσέα.
Πρώτη ήρθε η ψυχή του Ελπήνορα και έπειτα η ψυχή της μητέρας του Αντίκλειας. Μόλις έγινε η θυσία συγκεντρώθηκαν γύρω του χιλιάδες σκιές πεθαμένων. Ο Οδυσσέας όμως τις εμπόδιζε να πλησιάσουν προτάσσοντας το σπαθί του, γιατί πρώτα ήθελε να μιλήσει με τον Τειρεσία παρ’ όλα αυτά περίμενε να ακούσει όλους όσους εμφανίστηκαν μπροστά του Ύστερα λοιπόν από τον ερχομό της ψυχής της Αντίκλειας, μαζεύτηκαν γύρω από το λάκκο πλήθος άλλες ψυχές, επιφανών γυναικών αρχοντικής καταγωγής. Πρώτα ήρθε η Τυρώ, μετά η Αντιόπη, η Αλκμήνη, η Μεγάρη, η Επικάστη, η Χλώρη, η Λήδα, η Ιφιμέδεια. Συνάντησε επίσης τη Φαίδρα, την Πρόκρη, την Αριάδνη, την Κλυμένη, τη Μαίρα και τέλος την Εριφύλη.
Πρώτα μίλησε η Αρήτη, που παίνεψε τον Οδυσσέα και είπε ότι του αξίζουν δώρα πλουσιοπάροχα. Μαζί της συμφώνησε και ο γεροντότερος από τους άρχοντες Εχένηος.
Ακόμη εμφανίστηκε η ψυχή του Αγαμέμνονα, που του περιέγραψε τη σκηνή της δολοφονίας του από τον Αίγισθο και τη γυναίκα του Κλυταιμνήστρα. Στη συνέχεια εμφανίζονται οι ψυχές του Αχιλλέα, του Πατρόκλου, του Αντίλοχου και του Αίαντα.
Μετά την απομάκρυνση του Αίαντα, ο Οδυσσέας, συνάντησε στον Άδη και άλλους επιφανείς άντρες, όπως το Μίνωα, τον Ωρίωνα, τον Τιτυό, τον Τάνταλο, το Σίσυφο, τον Ηρακλή.
Στη συνέχεια έφτασε κοντά του η ψυχή του μάντη Τειρεσία. Αυτός ήπιε από το ζεστό αίμα της θυσίας και προφήτεψε όλες τις περιπέτειές του. Το ταξίδι της επιστροφής θα έχει πολλές δυσκολίες, γιατί είναι χολωμένος μαζί του ο θαλασσοσείστης Ποσειδώνας, επειδή τύφλωσε με δόλο το γιο του τον Πολύφημο. Όμως, παρόλα αυτά, είναι γραφτό να γυρίσουν στην πατρίδα. Μόνο πρέπει να είναι πολύ προσεχτικοί σαν θα φτάσουν στη Θρινακία, στο νησί του Ήλιου• δεν πρέπει με κανέναν τρόπο ν' αγγίξουν τα βόδια και τα πρόβατα του λαμπρού θεού. Αν συμβεί αυτό, τότε θα φτάσει μόνος του στην Ιθάκη μετά από πολλές ταλαιπωρίες, πάνω σε ξένο καράβι. Εκεί θα πρέπει να αντιμετωπίσει τους πολυάριθμους μνηστήρες της γυναίκας του που διεκδικούν τη βασιλεία. Αν τους νικήσει θα πρέπει να κάνει θυσία στον Ποσειδώνα, για να περάσει ήσυχος την υπόλοιπη ζωή του. Ο Οδυσσέας δέχτηκε τα λόγια του Τειρεσία σαν θέλημα θεών.
Μόλις απομακρύνθηκε ο Τειρεσίας, ήρθε πάλι η ψυχή της μητέρας του Οδυσσέα, Αντίκλειας, και αφού ήπιε αίμα αρχίζει να του μιλάει. Του αναφέρει για τη γυναίκα του Πηνελόπη, ότι παραμένει πιστή και τον περιμένει με αγωνία, ύστερα για τ’ άλλα αγαπημένα του πρόσωπα, για το γιο του, και για τον πατέρα του. Καθώς η ψυχή της φεύγει σαν μορφή ονειρική τον συμβουλεύει να βγει γρήγορα από τον Άδη και να γυρίσει στην Ιθάκη.
Τον Κάτω Κόσμο επισκέφτηκε ζωντανός και ο Ηρακλής, προκειμένου να εκπληρώσει το 12ο και τελευταίο άθλο που του επέβαλλε ο Ευρυσθέας: να του φέρει στα πόδια του τον τρομερό Κέρβερο. Αυτός πιο τυχερός ολοκλήρωσε την αποστολή του χωρίς ωστόσο και ο Ευρυσθέας να εκπληρώσει την υπόσχεση του. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Αλλά κι εμείς για την ιστορία δεν πρέπει να ξεχάσουμε να αναφέρουμε τον άλλον ήρωα, το Θησέα, ο οποίος είχε το διακαή πόθο να παντρευτεί θεοκόρη και αποφάσισε αυτή να είναι η Περσεφόνη. Έκανε λοιπόν το ταξίδι με το φίλο του Πειρίθο αλλά γύρισαν με άδεια χέρια. Κάποιες φορές βέβαια οι λόγοι δεν ήταν και τόσο ρομαντικοί, π.χ. οι απεσταλμένοι του Κορίνθιου τυράννου Περίανδρου είχαν αποστολή να συναντήσουν τη γυναίκα του Μέλισσα και να μάθουν που ήταν κρυμμένος ένας αμύθητος θησαυρός.
Ως γνωστό στην αρχαία Ελλάδα υπήρξαν και άλλα εξ’ ίσου σημαντικά νεκρομαντεία για τα οποία θα μιλήσουμε προσεχώς όπως στο Ταίναρο: Το Νεκρομαντείο του Ποσειδώνα, Το άντρο του Τροφωνίου & το Σοφό Βιβλίο του Πυθαγόρα και πολλά άλλα
Πηγές
Το Μυστήριο των Μαντείων, Κονιδάρη.
Δάκαρης Σ., Το Νεκυομαντείο του Αχέροντα.
Λαδιά Ε., Τα Ψυχομαντεία & ο Υποχθόνιος Κόσμος των Ελλήνων, Gema.
Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, Εκδοτική Αθηνών.
