Την στιγμή που ο Χάουαρντ Κάρτερ και ο Λόρδος Κέρναβον άνοιγαν την πρώτη από τις ξύλινες αρχικές σαρκοφάγους του Τουτανχαμών, μία κόμπρα της Αιγύπτου έτρωγε το καναρίνι που είχε ο Λόρδος στο κλουβί στην κατοικία του. Αυτό είναι καταγεγραμμένο στα χρονικά της μεγάλης αυτής έρευνας. Παράλληλα την στιγμή του θανάτου του, για τριάντα λεπτά έγινε ολική συσκότιση στην πόλη του Καΐρου. Την ίδια στιγμή στο στο Υόρκ Σάΐρ στην Αγγλία ξεψυχούσε ο σκύλος του. Οι επιστήμονες μιλάνε για βακτηρία των τάφων που προσβάλλουν τους επισκέπτες. Σύμφωνοι έως εδώ. Όμως πέραν όλων αυτών των θανάτων, όλων αυτών που μετείχαν στο άνοιγμα του τάφου, ποιος θα μπορούσε να πει ότι όλα αυτά ήταν απλώς κάποιες περίεργες συμπτώσεις;
Το ταξίδι ξεκίνησε το πρωί με προορισμό την Αίγυπτο … το φέρετρο του Τουταγχαμών βρισκόταν καλά τοποθετημένο στο μπροστινό μέρος του πλοίου… εκεί που δύσκολα είχαν πρόσβαση οι ταξιδιώτες. Ο γνώριμος ήχος ακούστηκε "παρακαλούμε όλους τους επιβάτες να μην κινούνται στο μπροστινό μέρος του πλοίου. Το πλήρωμα σας εύχεται ένα ευχάριστο ταξίδι” .
… "προς στιγμήν αναστατωθήκαμε και αναρωτηθήκαμε για ποιο λόγο μας απαγόρευαν να κινηθούμε στο μπροστινό μέρος, κάποιοι όμως, πιο τολμηροί σηκώθηκαν και πήγαν προς τα κει”, είπε η Λώρα.
…"Τους είδα και εγώ … ήταν 3 άνδρες, σηκώθηκαν και προχώρησαν προς το μπροστινό μέρος του πλοίου”, είπε ο Μπεν…
… ”Φτάσαμε και είδαμε ένα φέρετρο, το κοιτάξαμε διερευνητικά, είδαμε ότι έγραφε κάτι πάνω.
Those who enter this sacred sepulchure shall be touched by the wings of death.
It is I who shall keep the sand from invading the sacred chamber. I keep watch over the dead and I shall slay all those who dare penetrate the tomb of the divine king, who lives eternally
αναφέροντας τη λατρεία του θεού Άμμωνα, μεταφέροντας την πρωτεύουσα από την Ακενατόν (η σημερινή Τελ – Ελ – Αμάρνα) είναι ο τόπος γέννησης του Τουταγχαμών. στη Μέμφιδα, (καθώς η Θήβα βρισκόταν σε αποσύνθεση) και επαναφέροντας το ιερατείο του Άμμωνα στο Καρνάκ.
Στην συνέχεια, ο Τουταγχατόν άλλαξε το όνομα του σε Τουταγχαμών, δηλαδή από Tutankhaten anx,που σημαίνει η ζωντανή εικόνα του θεού Ατόν) σε Tutanhamun twt anx -imn, η ζωντανή εικόνα του θεού Αμμωνα).
Την εποχή που ανέλαβε τη βασιλεία, η Αίγυπτος είχε ήδη δημιουργήσει μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη. Παρέμεινε στην εξουσία συνολικά 8 ή 9 χρόνια και πέθανε κάτω από μυστηριώδες συνθήκες χωρίς να αφήσει απογόνους. Τάφηκε με τις πλήρεις τιμές που απαιτούνται για έναν αιγυπτιακό βασιλιά, στην «κοιλάδα των βασιλέων» και η κηδεία του διήρκησε σχεδόν 70 ημέρες.
Μετά από 3.300 χρόνια, παρόλο που δεν υπήρξε σημαντικό πρόσωπο στην αρχαία Αίγυπτο, έχει μείνει γνωστός στην ιστορία, τη στιγμή που άλλοι κυβερνήτες του αιγυπτιακού λαού με περισσότερα χρόνια βασιλείας και περισσότερα επιτεύγματα, είναι λιγότερο γνωστοί.
Ανασκαφή
Ο τάφος του ανακαλύφθηκε το 1922-1923 από τον Άγγλο αιγυπτιολόγο Χάουαρντ Κάρτερ (Howard Carters) και από τον χρηματοδότη Τζορτζ Χέρμπερτ (George Herbert), κόμη του Κάρναβον (Carnavon). Η ομάδα του Carter δυσκολεύτηκε να τον βρει γιατί πολύ απλά είχαν στήσει τις σκηνές του ακριβώς πάνω του, ο οποίος είχε καλυφθεί με άμμο.Κάποιος από τους εργάτες, όμως, κατά λάθος σκόνταψε σε ένα σκαλί και μέσα σε λίγες ώρες είχαν ανακαλύψει 10 με 12 σκαλοπάτια που οδηγούσαν σε μια πόρτα που έφερε στο πλάι της τη βασιλική σφραγίδα.
Το ταφικό σύμπλεγμα αποτελείται από ένα μακρύ διάδρομο, έναν προθάλαμο με έναν πλάγιοβοηθητικό χώρο, την αίθουσα του θησαυρού και την αίθουσα του τάφου, όπου βρέθηκε η μούμια του Φαραώ. Απέναντι από την είσοδο ήταν στοιβαγμένα διάφορα αντικείμενα όπως καρέκλες, θρόνοι, καναπέδες κ.α. από χρυσό. Δύο αγάλματα αντικριστά το ένα από το άλλο που έφερναν στο κεφάλι τους τυλιγμένο το ιερό σύμβολο των Φαραώ, το φίδι, προστάτευαν την ταφική αίθουσα. Στο θάλαμο οι τοίχοι απεικόνιζαν σκηνές του νεκρού βασιλιά με θεότητες (κυρίως του κάτω κόσμου) και κείμενα από τη βίβλο των Νεκρών (η Αιγυπτιακή Βίβλος αποτελείται από περίπου διακόσια αποσπασματικά κείμενα, ύμνους & εικόνες γραμμένα σε πάπυρο. Ένα από τα πιο γνωστά είναι ο «Πάπυρος του Άνι»), τα οποία θα βοηθούσαν το νεκρό βασιλιά στην κατάβαση του στον Κάτω Κόσμο.
Στην ταφική αίθουσα υπήρχε ίσως το πιο εντυπωσιακό κομμάτι το οποίο δεν είναι τόσο η μάσκα όσο η λάρνακα, δλδ το χρυσό εσωτερικό φέρετρο του βασιλιά. Το φέρετρο αποτελείται από το στερεό χρυσό με μήκος 16, πλάτος 10 και ύψος 9 πόδια. Γύρω γύρω υπήρχαν αναπαραστάσεις του βασιλιά με τις θεότητες. Μέσα στη λάρνακα υπήρχαν τέσσερις μεγάλες θήκες. Η εσωτερική ήταν από χρυσό και περιείχε τη σαρκοφάγο του βασιλιά. Το σώμα του ήταν τυλιγμένο με λινά πανιά, ενώ το κεφάλι και οι ώμοι του καλύπτονταν από μια εντυπωσιακή χρυσή μάσκα. Ο βασιλιάς παρουσιαζόταν ως Osiris κρατώντας τα παραδοσιακά σύμβολα των φαραώ.
Ο τάφος του Τουταγχαμών υπήρξε ο τελευταίος εκ των 69 τάφων που ανακαλύφθηκαν στην κοιλάδα των βασιλέων. Ήταν ο μόνος από τους τάφους που δεν είχε συληθεί για αυτό και τα κτερίσματα που βρέθηκαν προκάλεσαν παγκόσμια κατάπληξη, παρόλο που ο Τουταγχαμών δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστός την περίοδο της βασιλείας του. Όλα τα πολύτιμα αντικείμενα που βρέθηκαν μέσα στο φέρετρο του βασιλιά και στους γύρω χώρους (εκτός αυτών που είχαν συληθεί) φυλάσσονται στο μουσείο του Καϊρου.
Ανεξήγητοι Θάνατοι
Η ανακάλυψη του τάφου όπως και το άνοιγμα του, οδήγησαν αρκετούς ανθρώπους στο θάνατοι. Το πιο περίεργο ήταν ότι όλοι αυτοί είχαν άμεση σχέση με τις ανασκαφές και τον τάφο, με αποτέλεσμα να αρχίσει να γίνεται λόγος για την «κατάρα του Φαραώ».
Πρώτος, λοιπόν, πέθανε ο κόμης του Κάρναρβον, στις 5 Απριλίου του 1923 και ακολούθησε ο πρόωρος θάνατος είκοσι μελών της αποστολής. Πολλοί πιστεύουν ότι οι παραπάνω θάνατοι οφείλονται στην κατάρα του Φαραώ καθώς τότε τα αίτια θανάτου του κόμη ήταν ανεξήγητα. Δύο επιπλέον συμβάντα έλαβαν χώρα την ίδια στιγμή. Το Κάιρο βυθίστηκε στο σκοτάδι μυστηριωδώς και ακριβώς την ίδια ώρα, δηλαδή στις 13:55 ο σκύλος του κόμη Κάρναβον άρχισε να ουρλιάζει, αλλά κανείς δεν μπορούσε να το σταματήσει παρά μόνο … ο θάνατος. Τα παραπάνω γεγονότα τα κατέγραψε μια γαλλίδα ιστορικός εν ονόματι Christianne Desroches-Noblecourt, η οποία πίστευε ακράδαντα ότι συνδέονταν με την κατάρα του βασιλιά. Η ομάδα του Κάρτερ πρόσθεσε ένα ακόμη γεγονός, ότι μια κόμπρα κατάπιε το καναρίνι του Κάρτερ. Πίστευαν ότι η κόμπρα είναι το ιερό σύμβολο των Φαραώ. Με αυτό τον τρόπο, ο βασιλιάς … τους εκδικήθηκε! Πάντως, δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ή να αναιρούν τα παραπάνω.
Μετά από λίγο καιρό, ο αρχαιολόγος Arthur Mace έπεσε σε κώμα και πέθανε και εκείνος μυστηριωδώς. Ο φίλος του κόμη Κάρναβον, George Gould, μόλις έμαθε για το θάνατο του πήγε να εξερευνήσει τον τάφο. Την επόμενη ημέρα ανέβασε υψηλό πυρετό και μετά από 12 ώρες πέθανε. Ο ακτινολόγος Archibald Reid, που εξέταζε τον Τουταγχαμών για να καθορίσει την ηλικία του βασιλιά αλλά και τις πιθανές αιτίες του θανάτου του, παραπονέθηκε ότι αισθανόταν κόπωση. Αποφάσισαν να τον στείλουν πίσω στο Λονδίνο για να ξεκουραστεί. Λίγο μετά την προσγείωση του αεροπλάνου .. βρέθηκε νεκρός!
… και οι θάνατοι συνεχίζονταν …
Οι επιστήμονες εξηγούν ότι στα μέσα Μαρτίου του 1923, ένα κουνούπι τσίμπησε τον κόμη του Κάρναβον. Το τραύμα του φαίνεται ότι μολύνθηκε και παρόλο που τον μετέφεραν στο Κάιρο για να του προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες, η κατάσταση του χειροτέρευε δραματικά. Τα πνευμόνια του προσβλήθηκαν και πέθανε από πνευμονία. Δείγμα από το μολυσμένο κουνούπι βρέθηκε στο μάγουλο του Τουταγχαμών.
Στους πρώτους ανθρώπους που πέθαναν, περιλαμβάνονταν και δύο συγγενείς του κόμη Κάρναβον. Ο Λόρδος του Westbury και ο προσωπικός γραμματέας του Carter Richard Bethell. Ο Λόρδος του Westbury, συγκεκριμένα, αυτοκτόνησε, πέφτοντας από το παράθυρο του σπιτιού του. Άφησε ένα γράμμα που εκτός των άλλων έγραφε ότι δεν άντεχε άλλο να ζει έτσι και πως δεν περιμένει τίποτα καλό από τη ζωή του. Ο Τύπος συνέδεσε αυτό το γεγονός με την κατάρα του Φαραώ.
Οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι πιθανά υπήρχαν μέσα στη σαρκοφάγο θανατηφόροι μύκητες που κυκλοφόρησαν στον αέρα με το άνοιγμα αυτής. Ο Sir Arthur Conan Doyle, υπέθεσε ότι οι συγγενείς του Φαραώ μπορεί να τοποθέτησαν αυτή τη φόρμουλα για να απομακρύνουν και να εκδικηθούν τους συλητές. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι οι θάνατοι οφείλονταν σε παθογόνα βακτήρια των γενών σταφυλόκοκκων (Staphylococcus) και γενικά των ψευδομονάδων (pseudomonas) όπως επίσης των μικροβίων aspergillus niger & aspergillus flavus, που επιβίωσαν στο συγκεκριμένο περιβάλλον.
H αλήθεια είναι ότι ο Sir Arthur Conan Doyle, ο δημιουργός του Sherlock Holmes, δήλωσε ότι ο θάνατος του κόμη συνδεόταν άμεσα με την κατάρα του Φαραώ. Μετά φυσικά από αυτή τη δήλωση μια εφημερίδα έγραψε την κατάρα μιας αρχαίας θεάς: « Αυτοί που θα εισχωρήσουν στην ιερή ταφική αίθουσα, θα αγγιχτούν από τα φτερά του θανάτου». Τέτοια κατάρα, ποτέ μα ποτέ δεν βρέθηκε στο τάφο του βασιλιά. Ένας δημοσιογράφος έγραψε ότι κάτι παρόμοιο είχε βρει ο Κάρτερ αλλά το είχε κρύψει, για να μην μπορέσει να το ανακαλύψει κανένας. Αλλά κανείς δεν μπορεί να το επαληθεύσει ή να το αναιρέσει.
Από την ομάδα 24 ατόμων που ασχολήθηκε με την ανασκαφή του τάφου του Τουταγχαμών, πέθαναν μόνο οι 6 πρόωρα. Ενώ, οι υπόλοιποι απεβίωσαν μετά την ηλικία των 70 ετών από φυσικά αίτια. Όπως επίσης, οι γιατροί και οι αρχαιολόγοι που υπέβαλλαν τη μούμια σε αξονική τομογραφία, είναι ακόμη ζωντανοί.
Τάφη και Έθιμα
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι με την ταρίχευση και τη μουμιοποίηση διατηρείτο η ταυτότητα του ατόμου στην μεταθανάτια ζωή. Οι αιγύπτιοι της 4ης δυναστείας ήταν εκείνοι οι οποίοι ανέπτυξαν την ταρίχευση. Μαζί με το νεκρό τοποθετούσαν την Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών για να διευκολύνουν το πέρασμα του νεκρού στον κάτω κόσμο. Κατά τις πρώτες ταριχεύσεις τοποθετούσαν τους νεκρούς σε καλαμένια φέρετρα και στην συνέχεια σε ξύλινους τάφους, αλλά λόγω της καυτής άμμου το σώμα αφυδατωνόταν και αργούσε να αποσυντεθεί. Στη συνέχεια, αφαιρούσαν όλους τους μαλακούς ιστούς και αφού καθάριζαν τις κοιλότητες, τις γέμιζαν με νάτρον και στο τέλος βύθιζαν και το υπόλοιπο σώμα στο νάτρον. Σε περίπτωση που ανακάλυπταν κάποια βλάβη στο σώμα του Φαραώ, ακόμη και μετά θάνατον, ο υπαίτιος τιμωρούνταν με λιθοβολισμό μέχρι θανάτου κατηγορούμενος ως μιαρός. Μετά το τέλος της εμβάπτισης τους, δηλαδή το νάτρον, άλειφαν τα σώματα (εσωτερικά & εξωτερικά) με ρητίνες για να διατηρούνται και τα τύλιγαν με επιδέσμους από λινό ύφασμα και πρόσθεταν ενσωματωμένα φυλακτά και τάλισμαν.
Στην περίπτωση που ο νεκρός ήταν Φαραώ ή μέλος της οικογενείας του ή ακόμη και υψηλός αξιωματούχος, το σώμα του το τοποθετούσαν σε μια σειρά από φέρετρα, τρία στο σύνολο. Το εξωτερικό ήταν μια λίθινη σαρκοφάγος ενώ το εσωτερικό ήταν από χρυσό. Οι πνεύμονες, το συκώτι, το στομάχι και τα έντερα διατηρούνταν ξεχωριστά, τα αποθήκευαν σε σφραγισμένο αγγείο, το οποίο προστάτευαν οι 4 γιοι του Ώρου.
Αίτια Θανάτου
Εδώ και αρκετά χρόνια επιστήμονες και μη προσπαθούν να ανακαλύψουν τα αίτια του θανάτου του Τουταγχαμών. Κανείς δε γνωρίζει με ακρίβεια τι ήταν αυτό που προκάλεσε τον θάνατο του βασιλιά.
Μετά από ακτινοσκόπηση που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ το 1968, ανακάλυψαν ότι βρέθηκαν κομμάτια ιστού στο κρανίο του Τουταγχαμών για αυτό και οι περισσότεροι μερικοί ερευνητές υποστήριζαν ότι πιθανά τα αίτια θανάτου του ήταν ένα χτύπημα στο πίσω μέρος του κρανίου. Όμως, 9 γιατροί που μελέτησαν την αξονική τομογραφία που έγινε το 1968, δήλωσαν ότι κάτι τέτοιο αποκλείεται! ο Ashraf Selim ανακάλυψε την πραγματική αιτία του θανάτου του. Υποστήριξε ότι έπεσε από ένα άλογο, σπάζοντας τον αριστερό μηρό σε διάφορα σημεία και πέθανε από γάγγραινα (δηλητηρίαση).
Το μυστήριο έλαβε τέλος.
