Από τον Sri Aurobindo
Το πρόβλημα του κακού, είναι πρόβλημα που έχει επιβαρύνει την ανθρώπινη σκέψη, και έχει αναπτύξει ποικίλες και αντικρουόμενες λύσεις. Για τους ορθολογιστές που δεν πιστεύουν σε τίποτε, εκτός κι αν είναι υλικό, το πρόβλημα δεν υπάρχει. Το παν στη φύση είναι αποτέλεσμα της εξέλιξης. Η Φύση είναι τυφλή και ακατανόητη και δεν έχει επομένως αντίληψη του καλού ή του κακού, η αντίληψη ανήκει στον ανθρώπινο νου και είναι αποτέλεσμα της κοινωνικής αίσθησης και της ιδέας για τέρψη και του πόνου που εξελίχθηκε στα ανθρώπινα όντα από μια τέλεια ευφυή φυσική διαδικασία. Και είναι οι άνθρωποι εκείνοι που πιστεύουν ότι μια Ευφυΐα που κυβερνά και εξελίσσει τον κόσμο, που έχουν το πρόβλημα.
Γιατί το Κακό υπάρχει; Και ποιός ο σκοπός του; Η απροθυμία των πιστών ψυχών να αποδεχθούν πως το κακό μπορεί να έχει την ύπαρξή του στο Θεό, έχει οδηγήσει στις διαφοροποιήσεις της Μανιχαϊστικής θεωρίας που βλέπει ένα διπλό έλεγχο στο κόσμο, τον Θεό σαν Αρχή του Καλού και τον Σατανά σαν Αρχή του Κακού.
Αυτοί που θεωρούν τη πίστη στην ύπαρξη μιας ευφυούς κακής δύναμης σαν προκατάληψη, βρίσκουν την καταγωγή του κακού στον άνθρωπο που καταχράται την ελευθερία του και με την επανάστασή του και την αυτοβούλησή του γεννά το κακό. Αυτή η λύση δεν λύνει τίποτε, επειδή δεν εξηγεί γιατί θα έπρεπε να ήταν εκεί η πιθανότητα του κακού. Εκτός κι αν περιορίσουμε την αντίληψή μας για τον Θεό ως πηγή και δημιουργού όλων, εκείνου από όπου όλα προέρχονται, πρέπει να παραδεχθούμε, ότι το κακό σαν μέρος της οικονομίας του κόσμου, πρέπει να έχει προέλθει από Εκείνον, όχι σαν κατώτερο καλό.
Κι αν ακόμη τοποθετήσουμε βιαίως, μιαν άλλη δημιουργική ενέργεια στον κόσμο, περιορίζοντας την συμπαντικότητά Του, πρέπει να υποθέσουμε πως Εκείνος έχοντας την δύναμη να την προλάβει, το επιτρέπει, επειδή είναι παντοδύναμος, και τίποτε δεν δύναται να συμβεί εκτός κι αν το επιτρέψει η πάνσοφη και υπερ-κυβερνώσα Πρόνοιά του. Κι αν περιορίσουμε την παντοδυναμία του Θεού, μειώνουμε Εκείνον σε έναν απλό Δημιουργό, έναν μέγα Τεχνίτη αντικειμένων τα οποία παλεύουν μεταξύ δυνάμεων, επί των οποίων Εκείνος δεν έχει τον απόλυτο έλεγχο.
Μια τέτοια αντίληψη είναι μη-φιλοσοφική και αντίθετη στην συμπαντική πνευματική εμπειρία του ανθρώπινου γένους. Το πρόβλημα παραμένει, γιατί εάν είναι Θεός, Όλος-Αγάπη, δημιουργεί το κακό ή εάν δεν το δημιουργεί, το επιτρέπει;
Για τον δικό μας νου, δεν υπάρχει διέξοδος στην πίστη μας πως, αν ο Θεός υπάρχει τότε είναι το Παν.
Όλα προέρχονται από αυτόν, από ποιά άλλη πηγή θα μπορούσε να είχαν προέλθει; Το παν υπάρχει μέσα Του, σε ποιό άλλο ον ή σε τί θα μπορούσε να υπάρξει; Επομένως το κακό πρέπει να προέρχεται από Εκείνον, το κακό πρέπει να υπάρχει μέσα Του. Αφού είναι Πάνσοφος, διότι όλη η γνώση είναι δική Του, θα πρέπει τότε να υπάρχει για κάποιον σοφό και τέλειο σκοπό. Αφού είναι Πανάγαθος, θα πρέπει να υπάρχει για το καλό και όχι για ό,τι θα εναντιωνόταν στο καλό. Μόνον η δική Του σοφία είναι άπειρη, ενώ η δική μας περιορισμένη. Η δική Του τέλεια, η δική μας υπανάπτυκτη. Είναι μια άπειρη και πάνσοφη αγάπη, η δική μας περιορισμένη και μη σοφή αγάπη, μια αγάπη που είναι, ατελώς πληροφορημένη από την γνώση, γεμάτη παραισθήσεις, προσηλωμένη σε παρελθούσες ευτυχίες και διασκεδάσεις. Η αγάπη του Θεού βλέπει μακριά, η δική μας εστιάζει τα μάτια της στη στιγμή.
Η εμπειρία πρέπει να είναι πάντοτε η βάση της αληθινής γνώσης, αλλά πρέπει να είναι μια εμπειρία φωτισμένη από την αληθινή αντίληψη, όχι μια εμπειρία που την κυριαρχεί η επιφανειακή εντύπωση. Αξίζει να έχουμε την εμπειρία του νου που έχει πυξίδα την γαλήνη και που είναι ικανός να διατηρήσει την ηρεμία του, ακόμη και στις πιο σφοδρές επιθέσεις του πόνου, δυστυχίας και κακού. Ο νους, που δεν είναι dhira (σταθερός, ακλόνητος), που αισθάνεται λύπη και σκέπτεται κάτω από την επιρροή των συναισθημάτων και του πάθους, ακόμη κι αν τα αισθήματα και πάθη είναι ευγενικά, δεν μπορεί να φθάσει στην απόλυτη και τέλεια αλήθεια.
Το συναίσθημα είναι για την καρδιά, δεν θα έπρεπε να σκλαβώνει τη διανόηση, διότι η σωστή υπόθεση της διανόησης είναι να παρατηρεί και να καταλαβαίνει, κι όχι να θολώνεται από την παραμικρή προκατάληψη, το παραμικρό ίχνος συναισθήματος. Αυτός που είναι dhira θα βλέπει εξονυχιστικά σε κάθε περιστατικό και, αν δεν μπορεί να δει ταυτόχρονα, περιμένει την διαφώτιση σαν το τελικό σκοπό και θέμα. Περιμένοντας έτσι, γαλήνια, η έννοια της ζωής ανατέλλει στο νου του, ένας άπειρος σκοπός αποκαλύπτεται σε πράγματα μικρά και μεγάλα, σε συμβάντα καλά και κακά: η παντογνώστρια Πρόνοια, αποκαλύπτεται στο πέταγμα του χελιδονιού και στο θάνατο του μυρμηγκιού, ακόμη και στον σεισμό που καταστρέφει μεγάλες πόλεις, και στις πλημμύρες που προξενούν σε χιλιάδες την στέρηση και την φτώχεια. Rudra και Shiva αποκαλύπτουν τους εαυτούς τους σαν ένα.
Ο Γιόγκι βλέπει τον Θεό σε όλα τα πράγματα, όχι μόνο σε όλες τις υπάρξεις αλλά και σε όλα τα γεγονότα. Είναι η πλημμύρα, ο σεισμός, ο Θάνατος που μας οδηγεί σε μια ανώτερη ζωή, Είναι ο Πόνος που μας ετοιμάζει για μια ανώτερη ευδαιμονία. Κι αυτό είναι ένα θέμα που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί αλλά πρέπει να το δούμε με τα μάτια μας. Και αυτό είναι δυνατόν μόνο με ήρεμη καρδιά και αδιασάλευτη αντίληψη.
Ο υλιστής, δεν κάνει λάθος όταν πιστεύει πως το κακό και το καλό είναι απλά λειτουργίες της Φύσης,που τις χρησιμοποιεί αντικειμενικά και χωρίς να κάνει διακρίσεις, και πως η διάκριση είναι μια εξέλιξη στον ανθρώπινο νου. Το κακό, είναι το καλό που αποσυντίθεται για να ετοιμαστεί για ένα ανώτερο καλό. Αυτό που τώρα είναι τυραννία, κάποτε ήταν απαραίτητο να ενώσει την ανθρώπινη κοινωνία. Το τι ήταν κάποτε μια ιδανική κατάσταση για την κοινωνία, θα ήταν βάρβαρο και κακό τώρα. Η ηθική προοδεύει, η θρησκεία πλαταίνει με την αναπτυγμένη εκδήλωση εκείνου του στοιχείου που είναι θείο στο ανθρώπινο γένος. Όπως για το άτομο, έτσι και για την φυλή και τον κόσμο, το κακό ρέπει προς το καλό, έρχεται μέσα στην ύπαρξη για να αποβάλλουν οι άνθρωποι, το κατώτερο καλό και να υψωθούν σε ανώτερες σφαίρες.
Το πρόβλημα του πόνου παραμένει. Ήταν απαραίτητη η διαδικασία να συνοδευτεί με πόνο για το άτομο; Σε κάποια στιγμή η δυνατότητα για τον πόνο είτε σαρκική ή νοητική, ήταν απείρως λιγότερη από ότι είναι τώρα, τόσο λίγη που θα μπορούσε να υπολογισθεί ως μηδαμινή. Είναι ένα αξιοσημείωτο γεγονός πως η αρρώστεια, ο πόνος και η λύπη έχουν γίνει οξύτερα με την αύξηση του "λεπτεπίλεπτου" στον ανθρώπινο οργανισμό. Φανερά αυτό μπορεί να είναι μόνο μια παροδική εξέλιξη απαραίτητη να ετοιμάσει μια ανώτερη φυλή που θα υψωθεί πάνω από τον πόνο σε μια ανώτερη χωριτηκότητα για ευχαρίστηση και ευτυχία.
Οι κατώτεροι οργανισμοί αντιστάθηκαν την samskara του πόνου και της λύπης με το χονδροειδές της σύνθεσής τους, απέβαλλαν τον πόνο με την απλή έννοια πως δεν τον γνωρίζουν. Ο ανώτερος οργανισμός του μέλλοντος δεν θα είναι υποκείμενος του πόνου αλλά θα υψωθεί υπεράνω του. Ήταν η γνώση του καλού και το κακού που επέφερε την λύπη και την αμαρτία στον κόσμο, όταν αυτή η γνώση υπερνικηθεί, ο άνθρωπος θα υψωθεί πάνω από την λύπη και τον πόνο. Πριν να φάει τον απαγορευμένο καρπό, είχε την αθωώτητα του ζώου, όταν παύσει να τον τρώει, θα έχει την αθωώτητα του Θεού.
Μήπως λοιπόν, στην φύση ο πόνος είναι μια πιθανότητα, που θα πρέπει να εξαντληθεί, και ο άνθρωπος έχει επιλεγεί σαν εργαλείο για να τον φέρει στην ύπαρξη, σε περιορισμένο χώρο και για περιορισμένο χρόνο, και να τον επεξεργαστεί για χάρη του σύμπαντος; Με αυτή την ιδέα το χριστιανικό δόγμα για τον Υιό του Ανθρώπου στον σταυρό παίρνει μια ιδιαίτερη σημασία, και ο ίδιος ο άνθρωπος γίνεται Χριστός του Σύμπαντος.
Μια άλλη ερώτηση εγείρεται. Είναι ο πόνος αληθινός ή ένας ίσκιος; Ο Βεδιστής πιστεύει πως η ψυχή είναι κομμάτι του Θεού ή ένα με τον Θεό τον ίδιο, και δεν μπορεί να αισθανθεί πόνο ή λύπη αλλά μόνο ευδαιμονία, ananda. Το jiva ή ψυχή, παίρνει το rasa, την ευχαρίστηση της διττότητας και το αλλάζει σε ευδαιμονία, αλλά αυτό είναι καλυμένο από την άγνοια και διαχωρίζει το jiva στο svarupa από το νου και την καρδιά. Ο πόνος είναι αρνητική vikara δηλαδή διαφθορά της αληθινής εμπειρίας του νου, η ευχαρίστηση μια θετική vikara. Η αλήθεια είναι ananda. Αλλά αυτό είναι μια γνώση για την οποία το ανθρώπινο γένος δεν είναι ακόμη έτοιμο. Μόνο ο Γιόγκιν την γνωρίζει και γίνεται sama, ομόγνωμος του πόνου ή της χαράς, του καλού ή κακού, της ευτυχίας ή της δυστυχίας. Παίρνει to rasa και των δύο και τους δίνει δύναμη και ευδαιμονία, επειδή το πέπλο μεταξύ του νου και της ψυχής του έχει μετακινηθεί και ο προφανής άνθρωπος μέσα του έχει γίνει ένα με το svarupa ή τον αληθινό άνθρωπο. Εάν η ανθρωπότητα, σαν σύνολο, είχε αυτή τη γνώση από πολύ ενωρίς, η εξέλιξη του τέλειου καλού θα καθυστερούσε. Η ανώτερη γλυκύτητα του daya και prema, το κρίμα και η αγάπη δεν θα αποσπαζόταν από το lila (το αέναο παιχνίδι του Κόσμου).
